ABC van het socialisme
A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W
A
Arbeiders aller landen, verenigt u. Bekende slogan van Marx uit het Communistisch Manifest, uit 1848. Hoogste vorm van politiek bewustzijn. Heeft, hoewel een aantal onbesuisden uit het gezegende jaar ‘68 het wel eens anders interpreteerden, niet zoveel met seks te maken. Volstrekte hel voor "Eigen Volk Eerst (ze bedoelen de Vlaamse bazen)"-aanhangers.Autonoom. Sommige anarchistische stromingen noemen zich "autonoom". Meestal betekent dit dat ze - tenzij er hogere belangen op het spel staan - niet bij McDonalds eten.
Op een bepaald moment tijdens de
Spaanse revolutie zijn de anarchistische kopstukken opeens wel bij
McDonalds gaan eten. Je vond ze plots aan de zijde van de
"progressieve" burgerij in een regering. Toen is het - ondanks de
onbetwistbare moed van de anarchistische massa's van de vakbond CNT -
goed misgelopen met de revolutie.
Afhankelijksheidscultuur.
Term die door neoliberale ideologen en aan lager wal geraakte academici
werd uitgevonden. Buitensporige uitkeringen voor werklozen zouden op
hen hetzelfde effect hebben als een streep coke op Keith Richards.
Enkel de materiële prikkel van de kapitalistische markt - door
specialisten wel eens "Armoede" genoemd - kan ons wederom gezond maken.
"Ondernemers", echter, zijn steeds het schitterende toonbeeld van een onafhankelijke geest. Ze hebben enkel zichzelf nodig om over hun nek te gaan.
Armoede. Noodzakelijke prikkel van de kapitalistische markt (zie "Hangmat"). De helft van de wereldbevolking wordt officieel geprikkeld, volgens cijfers van de VN. Verdienen minder dan 2 dollar per dag. Om de dimensies van dit onrecht aan te geven: Theo Van Gogh kon daar niet eens zijn sigaretten van betalen!
"Men moet niet janken, maar begrijpen" (Spinoza).
Aristocratie. Alles wat een flinke schop onder de kont verdient. Zie ook: arbeidersaristocratie.
Arbeidersaristocratie. Mia De Vits die, grommend op een leren stoel - enkel in naaldhakken en string met tijgermotief gehuld - de zweep hanteert. Tegen de strijdbare arbeiders. Niet de bazen. Niet helemaal logisch. Elke baas houdt bij valavond toch van een bestraffend zweepje?
Afbraak. Wat u "afbraak" noemt, meneer, heten wij "hervormingen". Of zo u wil: "modernisering". Bijvoorbeeld: "de hervormingen bij het spoor en de Post". Of: de modernisering van de Sociale Zekerheid. Komt u in september maar eens terug.
Arrogantie. Weinig bekende soft drug die de heersende klasse drie maal daags nodig heeft om de dag door te komen. Net zoals bij de fenomenen "afgunst" en "broederschap" bestaat er geen meeteenheid voor. Rik Daems (VLD) wordt uitgetest.
"Wat een arrogantie van het VBO." "Wat je zegt: 62 percent op de schaal van Daems."
Althusser. Fransman die nooit een bladverkoop heeft gedaan. Zelfs de meeste vissen wilden niet naar zijn eigenzinnige "marxisme" happen. Sommige academici wel. Meestal om het concept van bladverkoop structureel te omzeilen.
B
Burgerij. Sommigen beweren dat ze niet bestaat. Mysterie. Weer anderen stellen dat we er allemaal toe behoren. Nog groter mysterie. Om de verwarring compleet te maken: Jean-Marie Dedecker (VLD) zou er wel willen bijhoren… maar is het toch maar mooi niet!In de wandelgangen wordt gefezeld dat ze achter de massaontslagen bij Ford Genk zat. Laat dit ongefundeerde gerucht deze deur niet buiten gaan. Wat het ook moge zijn: haar tijd is op en ze zou zich beter uit de voeten maken.
Bovenbouw. Heeft niets met de binnenhuisinrichting van VLD-coryfee Karel De Gucht te maken, wat kwatongen ook mogen beweren. Laat ons een voorbeeld geven. Wie er intens van overtuigd is dat André Leysen en andere grootkapitalisten altijd hebben bestaan, heeft 9 kansen op de 10 te maken met een gesprongen leiding in de bovenbouw. De heersende ideeën en instellingen weerspiegelen de krachtsverhoudingen tussen de economische klassen in de maatschappij.
Voorbeeld uit de praktijk: als een gladde carrièrist als Vincent "mijn brilmontuur is een levensvisie" Van Quickenborne zich tot staatssecretaris kan laten benoemen, wees er dan maar gerust in dat de arbeidersrevolutie met rasse schreden naderbij komt. Fundamentele omwentelingen worden dan mogelijk en noodzakelijk.
Bakoenin. Reusachtige anarchist die wanneer hij een politie-agent opmerkte spontaan begon te kotsen. Allergisch voor alle vormen van gezag, zelfs die van zijn tandarts. Dat politie-agenten en tandartsen in laatste instantie "arbeiders in uniform" waren, ging er bij deze onstuimige natuur gewoon niet in.
Wou de staat - en zijn sukkelachtige gebit - zo snel mogelijk bij de wortel uitrukken en met veel gekletter vervangen door, wel ja, euh, laat hem even denken… in ieder geval GEEN ENKELE VORM VAN GEZAG! Originele bedenker van de Dehaene-slogan "We lossen de problemen enkel op wanneer ze zich stellen". Citaat: "Instant-revolutie smaakt beter dan instant-koffie".
Bolsjevisme. Trefwoord voor het vroegere marxisme in Rusland. Kernachtig samengevat: bewuste en goed georganiseerde arbeidersactie. Wanneer je pas uit je bed komt, ben je zelden meteen een goede bolsjeviek. Dan ben je hoofdzakelijk nog een slaapkop.
Het bolsjevisme moest bakken laster, slechte wil en regelrechte leugens van de burgerij doorstaan. Maar hey, dat moest Willy Sommers ook. En kijk hoever die het heeft geschopt.
Baby.
Volgens Marx - in een wetenschappelijke uiteenzetting tegenover zijn
dochter Eleanor - kunnen we het christendom omwille van de cultus van
de baby en de kindjes veel vergeven.
Marx was, moet het gezegd, een product van zijn tijd. Wij betwijfelen of hij veel pampers van dichtbij heeft gezien.
Bernstein. Wat de duivel is voor katholieken, was Eduard Bernstein voor echte socialisten. Uitvinder van het kaviaarsocialisme. Zie “reformisme” en “kleinburger”. Het parlementair reformisme bracht ons in 1914 met trompetgeschal de Eerste Wereldoorlog. Voor die slachting van de Europese arbeidersklasse heeft de sociaal-democratie tot op vandaag nog altijd haar excuses niet aangeboden (Willy Claes kreeg het er soms wel kwaad mee - als muziekliefhebber, niet als NAVO-baas).
Maar wel de bolsjevieken in de haren vliegen. En dit omdat ze in 1917 het einde van deze kapitalistische slachting bespoedigden met de grote Oktoberrevolutie. En wij die dachten dat de menselijke natuur onveranderlijk was! Staf Nimmegeers struikelt prevelend over zijn priestergewaad.
Bazenpoeper. Populaire, volkse term voor een figuur die ongewenst samenspant met de ondernemer. De inhoud van dit begrip duidt, op een zeer expressieve wijze uitgedrukt, op een zekere spanning die latent of manifest aanwezig is in de relatie tussen de werkgever en diegenen die worden tewerkgesteld. Zie ook: stakingsbreker, rat.
C
Communisme. Hoogste stadium van het socialisme en de planeconomie. Iedereen zal rijker zijn, rustiger naar de gesocialiseerde supermarkt lopen en meer vrije tijd hebben. De massa van de mensheid zal de ketenen van de staatsdwingelandij hebben afgeworpen en deelachtig zijn aan collectieve zwemparadijzen en niet-vervreemde theaterstukken. Geld zal niet meer bestaan.Dat weten we allemaal min of meer zeker. Wat we niet zeker weten, is of GBA nog in eerste klasse zal spelen. En da’s best jammer.
Cinema. Samenzwering van de burgerij om arbeiders en jongeren van de straat te houden en algemene stakingen op de lange baan te schuiven. Veel jongeren uit arbeidersmiddens en uit de kleinburgerij doen nochtans hun eerste lief binnen in de cinema. Je kan van deze degraderende burgerlijke façade dan toch nog iets leren, jongens en meisjes.
Competitie (Concurrentie). Wat we volgens Adam Smith, de burgerlijke econoom, nodig hebben om te kunnen presteren. Je moest wel 10 meter uit de buurt van zijn vrouw blijven. Of hij zou je… Begrijpt er iemand hier nu iets van? Dankzij de competitie zijn de VRT en de VTM steeds meer op elkaar gaan lijken. En toch lijken ze allebei nergens meer naar…
Dankzij de competitie, en Georoute, moeten postmannen nu de 3000 meter in Olympische kwalificatietijden afleggen… Dankzij de competitie zijn onze “loonkosten” te hoog en hoeven de bazen zich nergens, maar dan ook nergens meer voor te schamen. De competitie is het glijmiddel van de kapitalistische immoraliteit.
Civiele maatschappij. Hier wordt het zelfs voor ons te moeilijk. Volgens de CIA waren van de totalitaire staat onafhankelijke volleybalploegen en Tolstoi-leeskringen de ideale manier om de stalinistische moloch te doen wankelen en het kapitalisme weer in te voeren.
Volgens sommige “marxisten” moeten we diezelfde “c-i-v-i-e-l-e maatschappij” (kan iemand onze mondhoeken even uit stand komen wrikken?) sluw gebruiken om de “p-a-r-t-i-c-i-p-a-t-i-e-v-e democratie” (shit, weer die mondhoeken) in te voeren en de armoede wat beter te verdelen. Geef ons de ouderwetse planeconomie en arbeidersdemocratie dan toch maar terug.
Crisis. Ding waar we al bijna 30 jaar mee zitten. En het wordt steeds erger. Het zit allereerst zelfs niet in onze hoofden, maar in de objectieve realiteit. Onbedoeld, maar onvermijdelijk gevolg van de kapitalistische productie. Een aspirientje nemen en hopen dat het vanzelf overgaat, helpt niet. De realiteit ontkennen, ook al slaat ze je ongenadig op de neus, helpt ook niet. Je moet het beest omleggen met collectieve massastrijd. Die zwarte pagina in het menselijke bestaan eenvoudig omslaan. Flink beginnen met een frisse, socialistische lei. Toch?
D
Democratie. Iets wat 100 jaar geleden niet bestond. De arbeiders hebben er voor moeten vechten. Er zijn mensen voor het algemeen stemrecht gestorven. De Antwerpse dichter Paul van Ostaijen is er in 1912 zelfs voor onder een tram gelopen (“Boem! Paukenslag!”).De burgerij dacht eerst dat de wereld zou vergaan. Toen ontdekte ze dat de parlementaire poppenkast kon worden gebruikt om haar eigen mannetjes en vrouwtjes te laten verkiezen op een programma dat ze voor de verkiezingen niet eens bekendmaakten en na de verkiezingen plotsklaps als “onvermijdelijk” voorstelden. Toch in ons heelal: privatiseringen, besparingen, de maximumfactuur voor grote fraudeurs,…
Desmet, Yves. Neoliberale humanist wiens unieke roeping eruit bestaat om de politiek van sociale afbraak voor een handvol dukaten als “progressief” voor te stellen.
Volleeeedig - puh! - onafhankelijk van Christian Van Thillo, kapitalistische mediamagnaat en eigenaar van De Morgen. Wie het tegendeel durft te beweren, moet wel erg verzuurd of antiek-links zijn. Zie: “Verzuring”, “Lekker gegeten” en “Loonstrook”. Citaat: “Hey, ooit al eens van een betaalstaking gehoord? Doe er iets aan, wil je?” Zie ook: kleinburger.
Darwinisme. Met blinde, uitzinnige haat voor je omgeving als eerste bij de toog willen zijn als je een pint bestelt in een overvol café. In de loop van zo’n natuurlijk selectieproces er voor geen twee minuten mee inzitten als je onderweg een vijftal jouw pint bedreigende concurrenten onder de cafévloer worstelt, ook al blijven hun vrouw en kinderen verweesd achter.
Sociaal-darwinisme: dat de burgerlijke commentatoren hun analyses aan de wereld kond kunnen doen, is een triomf van de wet van het sociaal-darwinisme. Niemand zou het beter doen.
Dialectisch materialisme. Moeilijk woord voor iets wat eigenlijk zo alledaags en overal aanwezig is als Cola. Bij nader inzien is Cola helemaal niet zo alledaags en overal aanwezig. Alles is relatief, dus. Shit, hoe geraak ik nog uit al deze moeilijke tegenstellingen… Een kwalitatieve sprong voorwaarts?
Doemdenken. Wat voor sommigen “doemdenken” is - beeld u daarbij een strenge blik en een onduidelijk verleden als lezer van Readers Digest en de Spectrum Wereldencyclopedie in - heet voor ons gewoon “marxistische perspectieven”.
Sommige progressieven hebben de moed zo diep
laten zakken, dat ze liever permanent in ontkenning zijn. Bestel ze op
café een fris pintje, laat ze hun hart en midlife crisis eens goed
uitstorten, roem de sociaal-democratie, de groenen en kardinaal
Danneels om hun "pragmatisme" in de sociale afbraak, zeg dat ook jij
tegen alle vormen van Groot
Gelijk
bent (“de Verlichting is op Auschwitz en de VTM uitgedraaid”) en
gegarandeerd dat de vermoeide kleinburgerij jou als politiek bewuste
arbeider bij wijze van wederdienst tot het einde van je dagen gratis
pintjes zal trakteren. Gezondheid!
Dewinter, Philip. Komediant die Paula D’Hondt ooit vergeleek met een “hoer”, hij keek toen heel streng. Die laten immers ook iedereen binnen. De stijl is werkelijk de man. Zijn publiek, pangermaanse kenners terzake, gromde instemmend. Waar binnenste buiten gekeerde zelfhaat toe leiden kan: fascisme op sterk water.
Geeft vandaag speeches over de “westerse waarden” voor een tafelend Antwerps havenpatronaat. Die laten tegenwoordig ook iedereen binnen. Zeker fascistische komediespelers, die hen beloven dat ze een deel van de arbeiders en hun gezinnen politiek kunnen neutraliseren met hun racisme.
Doornaert, Mia. Journaliste van De Standaard die wij niet kwaad zouden willen maken. Bliksemt per dag een half dozijn radicaal-linksen neer. Reëel of ingebeeld. Ze weet ze altijd te vinden, de trawanten van de Sovjets.
Sympathiek relikwie van de Koude Oorlog. Synoniem voor “Streng”, “Burgerlijk” en “Stijve mantelpakjes”. Het geheime fantasme van elke oprechte arbeidersactivist.
Dictatuur van het proletariaat. 19e eeuwse term van Marx. Betekent eigenlijk gewoon arbeidersdemocratie of -heerschappij. Niets spectaculairs, als je er even bij stilstaat. Vrije verkiezingen op bedrijfs- en wijkniveau, permanente afzetbaarheid, vertegenwoordigers die niet meer verdienen dan het gemiddelde loon van een geschoolde arbeider,…
Sommige door het winstsysteem misleide commentatoren proberen er nochtans hun kat mee uit de dakgoot te jagen. Gebruik dan toch gewoon een ladder, jongens.
De Morgen. Op de redactie van De Morgen zijn ze op één hand te tellen: de bezoekers van de LSP-site. Wie toch in volle actie wordt betrapt, geven wij graag een aantal tips. Zeg met een ietwat dromerige blik: "De site van De Standaard is voor mij te moeilijk. Hier begrijp ik alle woorden." Eveneens aan te bevelen: "Here Jezus, nu dacht ik toch wel dat ik op de site van de Linkse Sociale Partij was beland, zeker! Een socialist, wat is dat?".
Voor de echte die hards die er de humor van willen blijven inzien: "Ik zocht eigenlijk naar het receptenboek van Steve Stevaert. Ik vond al dat er voor eigentijdse socialisten weinig Bechamelsaus terug te vinden was."
E
Emancipatie. Bevrijding van onderdrukking. TV-verslaafden die paprikachips als volwaardige maaltijd beschouwen, verdienen niet noodzakelijk emancipatie. Daarvoor moeten ze eerst uitgebuit of anderszins door de heersende klasse onder de knoet gehouden worden.Zoals black
power-profeet Malcolm X na jarenlange dieetproblemen begon in te zien:
“Het kapitalisme is een bedorven boulet voor alle broeders en zusters.
Zwart én blank.”
Ethiek. Wat de sociaal-democratie zichzelf toeëigent als er niets meer te herverdelen valt. Abstracte waarden en individuele moraal - synoniemen voor afbraakpolitiek - zijn beter dan loonsverhoging en klassenstrijd.
De Man eindigde - missen is menselijk - met zijn ethisch socialisme op de schoot van het fascisme. Wij denken niet dat spuitwater-Frank Vandenboucke zijn conservatief-hervormend fanatisme zover gaat drijven. Anderzijds, hij is tenslotte al begonnen met de jacht op werklozen, denk daaraan…
Engels, Friedrich. Levenslange compagnon van Marx. Groot intellect, wijnkenner, vrouwenzot. Hield op een bepaald moment met twee zusjes tegelijk aan. Daar kwam nogal wat dialectiek bij kijken. Die schreef hij dan neer in zijn boek “Anti-Dühring”.
Ook in “Dialectiek van de natuur” vind je, naast een hoop mechanica en hier en daar een vierkantswortel, veel van die wereldse inspiratie.
Eerlijkheid. Als je in de burgerlijke politiek of hiërarchie wil opklimmen, moet je deze slechte eigenschap zo snel mogelijk kwijtraken. Kop op: anderen verliezen vet. Jij gewoon je eerlijkheid. So what? Na een paar jaar begin je er gegarandeerd zelf in te geloven en lijkt het alsof de wereld er nooit anders heeft uitgezien.
Empiricisme. Alleen maar geloven in wat er zich op dit eigenste moment voor je ogen afspeelt. Niet verder kijken dan je neus lang is. Empiricisten vinden dat het Vlaams Blok een gewone rechts-conservatieve partij is. Het onderscheid tussen schijn en essentie is hen vreemd.
Empiricisten denken dat het kapitalisme onaantastbaar is, de arbeidersklasse onmondig en Pamela Anderson de mooiste meid die ze ooit in de boekjes hebben gezien. Wat hebben empiricisten, filosofische creepy bastards, in vredesnaam met de boekjes over Pamela Anderson te maken?! Blijf liggen, Hume.
Ecologie. Als we de bomen, plantjes, wilde kabeljauw en de politieke gans Marie-Rose Morel willen redden, moeten we de mensheid van het kapitalisme bevrijden. Anders maken de bazen, verblind door de winst, heel ons leefmilieu kapot.
Volgens de burgerlijke Groenen, echter, moeten we de mensheid van de mens zelf verlossen om zover te geraken! De arbeiders en hun gezinnen moeten worden gestraft - met ecotaksen - voor de zonden van het patronaat. Zo kennen we onze verloren gelopen tsjeven weer.
Elite. Aha. Nu beginnen we er te komen. Het luchtige leven. Nadat je het massa-ontslag van een paar honderd arbeiders hebt geëxecuteerd of zalvend goedgepraat met je Porsche de luxeclubs gaan onveilig maken.
Hey meiden, geen trek in een kapitaalkrachtige jobsliquidator, hein? Geef ons ook eens van de zweep, we krijgen er al zo weinig van. Wat zijn wij moreel slecht. Iemand nog een pintje? Sommigen zijn het gewoon van geboorte. Voor anderen - de halve vrijmetselarij, Yves Desmet op z’n eentje - is het een levenslange ambitie.
Eer. Wat je bij het binnenstappen van een kapitalistisch bedrijf als arbeider moet proberen te vergeten. Postmoderne vertaling voor kleinburgers: ironie.
F
Feodalisme. Maatschappelijk systeem waarin je een koning had, grootgrondbezit en veel boeren. Het lijkt verdorie Laken wel! De boeren uit de feodaliteit hadden als uitgebuite klasse één voordeel in vergelijking met de werkers van vandaag: ze konden nog op hun eigen stukje grond bieten kweken. Vandaag zitten die in het parlement…False discussie. Wanneer een Nederlandse kapitalistische politicus in een discussie met een bewuste arbeider in zijn hemd wordt gezet, gaat het ongetwijfeld over een “false discussie”. Enkel zijn bankrekening telt, mensen. Doe niet teveel moeite met al die fantastisch klinkende argumenten. Onteigen hem liever: daar kijken ze tenminste nog is van op.
Fascisme. Veel lawaai voor weinig inhoud. Eindstation van de laatkapitalistische kleinburger op zoek naar een identiteit, in een steeds chaotischer wordende wereld.
Fascisten gebruiken anti-establishmentgevoelens om de middengroepen en een laag van hun klasse vervreemde arbeiders opnieuw aan het establishment (de bazen) te binden. De Duitse stichter van deze stroming - Adolf Hitler - had slechts één teelbal, waarvoor hij begrijpelijkerwijs het wereldjodendom de schuld gaf.
Zijn polderachtige geestesverwant Frank Vanhecke, Vlaams Belang-frontman, heeft er naar verluidt twee. Gebruik die dan ook, lamme imitator.
Fetisjisme. Vergeet even de Mechelse SM-rechter. Marx, de wetenschappelijke socialist, dissecteerde in Das Kapital - hoho, we zijn er nog niet - het “warenfetisjisme”.
Om het eenvoudig te houden: een hamburger die je bij McDonalds koopt, is nooit zomaar een hamburger. Een eerste aanblik kan misleiden. Het is het meest wonderlijke ding. Die van sla met tartaar uitpuilende hamburger, waar je net met verlekkerde blik je tanden in wou zetten, is eigenlijk een sociale relatie! Ja, daar schrikt een mens wel even van. Weg eetlust!
Je zet in essentie je tanden in een historisch heel specifieke en voorbijgaande, met kapitalistische waarde- en productieverhoudingen vervlochten, vol van diepzinnige betekenislagen stekende bol calorieën. Je zou voor minder van het kapitalisme gaan kotsen. Bende hypocrieten.
Familie. Fans van de gelijknamige soap zullen het niet graag horen, maar onze klasse moet de waarheid weten: de burgerlijke familie werd uitgevonden om het klassebewustzijn te vertroebelen. Onder het socialisme mag je je ouders zelf kiezen! OK, OK, we maken een grapje.
Genetische banden zijn niet onbelangrijk, ook al begrijpen je ouders niks van techno. Alle werkende mensen op de planeet zijn familie. Klassebroeders en -zusters! OK, OK, behalve die onnozelaar die hier boven zijn theewater altijd in de brievenbus komt pissen. Technokwiet.
Feminisme. Vrouwen die vechten voor hun rechten. De grootste schrik die het kapitaal kan opdoen: vrouwen die hun venten voor de klassenstrijd beginnen te porren, en daar zelf - dank u wel - met plezier nog een schepje bovenop doen.
Dat komt er van de dubbele onderdrukking: als vrouw en als arbeidster. Burgerlijk feminisme: Margaret Thatcher die de mogelijkheden van anderen sluit, om die van zichzelf te openen.
G
Geschiedenis. Is wat we er zelf van maken, maar niet in omstandigheden die door ons werden gekozen. Elke generatie wordt materieel beperkt door de verworvenheden van de voorgaande, maar kan die wel creatief en door sociale strijd overstijgen.De human interest-programma’s van Paul Jambers zijn een vooruitgang op de slavenspektakels van het Oude Rome. Toen mocht je als slaaf blij zijn als je niet als middagmaal van een humeurige, onderbetaalde leeuw eindigde. Dank u wel, “medewerkers”. Vandaag moet je ter volksvermaak hoogstens de verdunde spot der sociale ironie incasseren.
Geld. Wat voor de arbeiders een noodzakelijk kwaad is, is voor de bazen een verslavende drug. Een die ze in steeds grotere dosissen achterover moeten slaan, willen ze niet manisch-depressief door het leven gaan. Steun en troost vinden de versufte uitbuiters meestal in hoopgevend groepsverband, en ze noemen hun cirkel gedrogeerden het VBO. Geheime code voor “Verenigde Beulen der Onderdrukten”.
In duistere, satanische kamertjes genaamd directiebureaus komen ze samen, waar ze - met Pink Floyd en Black Sabbath op de achtergrond - zwarte missen voor het altaar van de Winst organiseren. Af en toe wordt daarbij een jonge maagd geofferd. Die eindigt dan meestal niet als “vrouwelijke manager van het jaar”.
De maatschappelijke overlast die ze met hun vreemde, mensonterende gebruiken en schijnbaar onstuitbare verslaving teweegbrengen, kan je je nauwelijks inbeelden. En “politie!” roepen, helpt ook al niet. Misschien gaat “massale actie van klassebewuste arbeiders!” beter.
Historisch
gezien werden de meest diverse zaken al als geld gebruikt. Berenvellen,
geiten, schelpen, houten geluksbrengers,… In die traditie hadden wij
graag specialist Kerkelijk Recht Rik Torfs, die zelfs over zaken waar
hij nauwelijks iets van kent een elegante mening
klaarheeft, als ruilmiddel gezien.
Je komt hem toch al overal tegen (hij is dus makkelijk vervoerbaar en wordt algemeen aanvaard), is ongetwijfeld deelbaar in kleinere eenheden en hij kent zijn talen (wat ze in het buitenland graag zien komen…).
Het zou ook aanleiding geven tot erg amusante spreekwoorden. “Wat heb ik gisteren weer veel Rik Torfs over de balk gesmeten!” “Een breedbeeldtelevisie? Het is onze Rik Torfs niet waard.” “Rik Torfs is het slijk der aarde.” Probeer het zelf ook eens! Rik Torfs is pret voor het hele gezin.
Nu we toch over geld bezig zijn, en natuurlijk omdat wij van u houden. Eén goede raad: vertrouw nooit een kapitalistische regering in uw geldzaken. Neem als voorbeeld het kabinet-Verhofstadt. Hebt u ooit iets van die 200.000 nieuwe jobs gezien? Voilà. Of je nu je geld geeft aan een zemelende waarzegster op de kermis of aan een misleidende toverkol als Guy Verhofstadt: het netto-resultaat blijft hetzelfde.
Dit zegt toch wel iets over de burgerlijke democratie… Beleg liever uw geld in het wereldsocialisme. Stevige return verzekerd.
Groot-Inquisiteur. Frauderende bedrijven worden veel minder snel geconfronteerd met een Groot-Inquisiteur (facilitator) dan werklozen die werk proberen te zoeken dat er niet is. Het is één van de grote paradoxen van onze tijd. Wie ervan uitgaat dat de overheid een neutrale verdediger is van het algemeen belang heeft hier een stevige kluif aan.
Wie gewoon ziet wat er zich voor zijn ogen afspeelt en daar de nodige conclusies uit trekt, verkondigt al snel: “Die gewetenloze smeerlappen van burgerlijke politiekers zitten hier het vuile werk van de bazen te doen! De hypocriete zakkenvullers!”. Poëzie noemen wij zoiets. Arbeiderspoëzie met toekomst.
Grootoosten, Het. Bekende club van Vrijmetselaars. Lieden van stand die in vrijmetselaarshabijt met passer en kompas proberen om hun carrièreplanning gemakkelijker uit te tekenen. Waar een mens allemaal niet moet likken om hogerop te raken. Dan maken we nu volgaarne bekend welke vooraanstaande mediafiguren er aan deze volksverlakkerij deelnemen:…
Grapje! Jullie mogen terug ademhalen, joehoe!
H
Historisch materialisme. Moeilijk woord voor de leer van de maatschappelijke ontwikkeling. De overgang naar een nieuwe vorm van samenleving is als de geboorte van een kind. De moederschoot die eerst de ideale omgeving was voor de groei van de baby wordt te klein en de weeën zetten in (eerst was iedereen tevreden met de vrije markt, maar toen begon het toch wel behoorlijk pijn te doen).Sommige moedige vrouwen houden vol en willen een natuurlijke geboorte zonder verdovend spuitje (enkel een revolutionaire minderheid beseft aanvankelijk hoe slecht het kapitalisme wel is en weigert te vluchten in drank, de Lotto of Barry Manilow).
Anderen laten toch een spuit zetten (Frank Vandenbroucke - de politicus - die troost zoekt in hogere wiskunde, het zuiverste bronwater en een indrukwekkende stapel Suske en Wiske's). Het persen begint en het kopje baant zich een weg door de baarmoeder (de bazen krijgen het schijt van de aanstormende nieuwe tijd, de VLD buikloop).
Het lijfje floept tevoorschijn en iedereen is gelukkig (de massa's grijpen de macht, bezetten de VRT en onderwerpen zelfs het weerbericht en de kookprogramma's aan democratische arbeiderscontrole; verdrukte soepgroenten ontwaken uit hun eeuwenlange sluimer en komen juichend over naar de kant van de revolutie).
De bekende zanger en filosoof Jan Leyers wordt, na enig aandringen, Volkscommissaris voor Cultuur en Familiale Aangelegenheden: "Ik offer mij op voor de historische beweging van de revolutionaire massa's. Weg met alle dolle honden van de imperialistische reactie, zeker wanneer ik ze onbetamelijk hurkend in mijn achtertuin aantref!" "A working class hero is something to be." (John Lennon).
Hegel. Duitse filosoof die zich toelegde op de, laat ons zeggen, theorie van het “Alles”. Zijn rechter- en linkersok kon hij echter met moeite onderscheiden, al had de ochtendstond nog zoveel goud in de mond.
Deze dagelijks terugkerende puzzel werd uiteindelijk door Hegel opgelost door - alweer - een filosofische kunstgreep: de gevreesde “eenheid van tegengestelden”. Hetzelfde fenomeen kan onder verschillende omstandigheden in zijn tegendeel overgaan. In de kern praktische problemen altijd maar weer enkel in gedachten oplossen… Heersende klasse-filosofen kiezen steeds voor de weg van de minste weerstand.
Het
was wachten op Karl Marx om onze sokken nu eens eindelijk bij de horens
te vatten in hun meest fundamentele essentie: de revolutionaire
praktijk van in gemeenschapsbezit
gebrachte wasserettes.
Hielenlikker. Of en hoe iemands hielen worden gelikt (die van de baas of een burgerlijk politicus), hangt af van de krachtsverhoudingen. Als ze al op je staan, zijn de krachtsverhoudingen ronduit slecht.
Om aan betere krachtsverhoudingen te komen, slikt een klassebewuste arbeider of arbeidster geen pillen. Je organiseert je in een strijdbare vakbond en arbeiderspartij, en op het nachtkastje ligt - naast het beste van Godfried Bomans - "De Renegaat Kautsky" van Lenin.
Marxisten zijn dol op satire. De heersende klasse en haar volgelingen zijn er om stevig de draak mee te steken. Op termijn zullen de massa's de veelkoppige, winstcijfers spuwende draak ook effectief verdrijven. Fantastische krachtsverhoudingen in het verschiet. Voor het patronaat voorspellen wij hevige ruk- en stormwinden, met af en toe een bui.
Hobbes. Volgens de 17e eeuwse filosoof Hobbes leefden we voor de commerciële contractmaatschappij in een absolute chaos. In een toestand van permanente angst, de strijd van allen tegen allen en ontbering… Dan waren we met de moderne handelsgeest beter af.
Citaat: "Leve de staat. Boekhouders aller landen, verenigt u!" Hobbes betaalde op café nochtans nooit zijn rekeningen. Eens trakteren was hem gewoon te min. Een poef van een filosoof, maar de onderdrukte massa's wel in zijn boekjes de les spellen…
Herenboerderij. Rik Daems (VLD - ook bekend van het failliet van Sabena) woont niet in een herenboerderij - maar het had gekund.
Holle retoriek. Jean-Marie Pfaff die in het Duits moderne verkoopstechnieken doceert. Kapitalistische reclame steunt in de meeste gevallen op holle retoriek - het blazen van wind.
Nochtans was reclame het vak van gewezen SP.a-voorzitter Patrick Janssens. Als we de gevolgtrekking als dusdanig trachten te maken, had de SP.a onder zijn leiding dus niet veel wezenlijke inhoud meer… Soms vinden wij logica dus echt zalig!
Hegemonie. Denken dat je op café groot gelijk hebt, terwijl je gewoon de bedrijfspsycholoog zit na te praten. De heersende ideeën zijn de ideeën van de heersende klasse. Als we het vandaag normaal vinden dat de Rode Duivels geen enkele eindronde meer halen in het voetbal, dan hebben we dat volledig aan het grootkapitaal te danken.
Als dat geen prima
bijkomende reden is om voor het socialisme te vechten. Studs for socialism!
Het kapitalisme is een permanente own goal! Voetbal is zeker oorlog. Maar
kapitalisme ook! Michel Verschueren, de manager van Anderlecht, is het permanente lijden!
I
Imperialisme. Het economisch en politiek onderwerpen van landen door kapitalistische grootmachten. Het IMF, de VN en de Wereldbank zijn instrumenten van het imperialisme. Michael Jackson was een geducht wapen van het VS-imperialisme, maar heeft ondertussen veel van zijn glans verloren. Hij ziet er veel te wit uit om nog iemand om de tuin te leiden."Red de kinderen", zeker, maar dat kan fundamenteel enkel door de strijd voor socialisme te voeren, niet door ze op Jacksons Neverland meters suikerspin te laten eten, of zijn bed als trampoline te gebruiken! Van dat soort kapitalistische utopieën wordt een mens alleen maar ziek. Michael moet maar leren met zichzelf tikkertje te spelen en daarmee uit.
Ideologie. Geheel van ideeën, zoals aangehangen door een bepaalde klasse of groep in de maatschappij. De burgerlijke ideologie - de maatschappij bestaat uit geïsoleerde "burgers", niet uit klassen; de kapitalisten en hun politici zijn nodig, wij zullen nooit slim en waardig genoeg zijn; de loonlasten zijn de dood in de pot van ons economisch bestel - is vandaag overheersend.
Naarmate de crisis in de maatschappij verergert, wordt de geloofwaardigheid van de burgerlijke ideologie echter stelselmatig ondermijnd. Wie gelooft er nu nog dat de maatschappij zonder Pieter De Crem (CD&V) stante pede uit elkaar zou vallen, behalve hijzelf?
Internationalisme. Een gevoel dat je deelt. De klasse-eenheid en solidariteit van alle arbeiders en onderdrukten op wereldvlak. Het liefst van al zouden wij met elke staking ter wereld gewoon meestaken. Solidair! Weg met alle onrecht! Al zouden we wel onze trein van 17u33 naar huis willen hebben. Zie ook: "zelfopoffering (en de strijd voor socialisme)".
Internationale. Organisatie voor wereldrevolutie. De LSP, bijvoorbeeld, maakt deel uit van het Committee for a Workers' International. Het kapitalisme is een planetair systeem, de arbeiders moeten dit systeem ook wereldwijd verslaan.
De "Internationale" is ook het universele lied van de arbeidersbeweging. In zijn Nederlandstalige vertaling zijn verschillende regels ervan uitgegroeid tot heuse staande uitdrukkingen. Zoals: "Sterft gij oude vormen en gedachten" (wie denkt dit niet bij het lezen van de edito's in De Standaard?); "Begeerte heeft mij aangeraakt" (wegens de dubbele bodem, allicht); "Ontwaakt, verworpenen der aarde" (dit doen we elke dag). Anderen, zoals de spontane toevoeging "En de paster is een boef", zijn volgens ons met de jaren ten onrechte in onbruik geraakt.
Individu. Sommige individuen zijn zo uniek, dat geen enkele partij op een bevredigende manier hun complete verschil met alle andere dingen in het heelal weerspiegelt. Voor welbepaalde kleinburgers kan een partij nooit groot genoeg zijn voor hun ego. Tenzij ze absoluut 100% zeker zijn dat ze aan de winnende kant zullen staan.
Zolang die winnende kant de burgerij lijkt, halen ze hooghartig de neus op voor arbeidersactivisme en is een vernissage of een opstel in Res Publica het hoogste wat een mens in hun ogen kan bereiken.
Wanneer de revolterende massa's zowat de deuren van hun doorzonwoning beginnen plat te lopen, kunnen echter zelfs dit soort unieke individuen onder de indruk raken, de arbeidersbeweging in de armen sluiten en schuifelend naar het kamp van de revolutie overkomen.
Als deze individuen op dat moment ten allen prijze aquarellen in dienst van de menselijke emancipatie willen maken, gaan we hen niet tegenhouden.
Het communisme - niet haar stalinistische karikatuur, maar het democratisch socialisme op haar hoogste trap van ontwikkeling - is nochtans de echte triomf van het individu. Sommigen gaan zich zo goed op alle vlakken kunnen ontplooien dat ze amper nog blijf gaan weten met zichzelf.
Intellectueel. Heeft veel gemeen met het bovenbeschreven item. Veel intellectuelen vinden zichzelf buitensporig unieke individuen. Ze beelden zich in dat hun positie en rechten een zuiver product zijn van hun eigen talenten.
Jammer genoeg - zie "hegemonie" en "bovenbouw" - zit het grootste deel van de intellectuelen in niet-revolutionaire periodes gewoon de burgerlijke smoezen na te praten. Intellectuelen kunnen echter ook fundamentele veranderingen in de maatschappij voorvoelen in hun uitingen.
Weinig mensen weten dit, maar het bekende lied "Kabouterdans" van Kabouter Plop is eigenlijk een subtiele metafoor voor de nakende ondergang van het kapitaal op wereldvlak.
"Draai een keer in het rond." Sta eens even stil bij de maatschappij, arbeiders. Stop de mallemolen en durf je grootste vijanden (de patroons) recht in de ogen te kijken. "Stamp met je voeten op de grond." Moeten we er een tekeningetje bij maken? "Zwaai je armen in de lucht." Evident, zo bouw je een krachtsverhouding op.
"Ga nu zitten met een zucht." De strijd loopt niet in een rechte lijn naar de overwinning. Wat er nog ontbreekt, kameraden, is een revolutionaire massapartij. "Stap nu rond als een gans." Een aantal volledig van hun klasse vervreemde arbeiders wordt meegesleurd door de holle kreten van het Vlaams Belang en leert volksdansen van Philip Dewinter. "Zo gaat de kabouterdans." Bewust opgesteld achter onze klassebelangen, kan geen kracht op de planeet de arbeiders tegenhouden.
Irrelevant. Volgens de meeste opiniemakers zijn arbeidersstrijd en marxisme compleet irrelevant. Maar waarom geraken ze er dan nog steeds zo opgewonden van, dat ze bijna kwaad lijken?
J
Jezus. Volgens twijfelachtige bronnen was Jezus de "eerste socialist". Wij willen niet moeilijk doen, maar… neen: over water lopen, uit het niets broden vermenigvuldigen, aan een kruis worden genageld, na je officiële dood herrijzen en je wonden aan je vroegere vrienden gaan tonen. Het is gewoon ons ding niet!Is Hugo Coveliers niet beter geplaatst om deze taken voor zich te nemen?
Het is overigens een misverstand dat socialisten naastenliefde of extreem altruïsme zouden voorstaan. We komen op voor het collectieve, materiële eigenbelang van de meerderheid van de bevolking - de arbeidersklasse. Als sommigen in de loop van hun bewustwording overdreven willen knuffelen is dat hun zaak. Maar met "alleen maar knuffelen" komen we er niet. De grenzen van deze tactiek in de klassenstrijd moeten voor iedereen duidelijk zijn.
Ja-knikker. Niemand staat graag bekend als een ja-knikker. We zien onszelf het liefst als onafhankelijk denkende, kritische geesten. Onder het systeem van de loonslavernij is de realiteit dikwijls anders. Arbeiders beseffen dat ze enkel door collectieve strijd in de plaats van "ja" af en toe ook "nee" kunnen knikken.
Hoe hoger het klassebewustzijn en de solidariteit onder de arbeiders, hoe meer je ostentatief "nee" kan knikken tegen de bazen. De socialistische revolutie is eigenlijk niets meer dan miljoenen mensen die allemaal tegelijk "nee" knikken tegen de heersende klasse.
Voor de choreografie van dat "nee-knikken" - het mag uiteindelijk geen rommeltje worden - hebben we nood aan een revolutionaire partij. Een partij die al het vroegere nee-knikken in de wereldgeschiedenis tot in de details heeft bestudeerd, er de dikwijls pijnlijke lessen uit heeft getrokken en kan verhinderen dat we - in de plaats van met menselijke bevrijding - eindigen met een stijve nek.
Jodendom. Veel vooraanstaande revolutionaire socialisten waren joden: Marx, Trotski,… Het doorsnee kaderlid van het Vlaams Belang hoort hier - achter het behang - al snel een "joods-bolsjevistisch complot" smeden. Zo is dit volkje voorgeprogammeerd, zo heeft de mankende Goebbels het hen voorgekauwd.
En dan maar op de tanden bijten, in het licht van de Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen. De verlokkingen van een burgermeestersjerp - tegenover de high makende rook uit Auschwitz. Mensenhaat: hun voornaamste hard drug.
Niet alle joden zijn links, vanzelfsprekend. In Bush zijn administratie zijn vele neoconservatieven ook van joodse afkomst. Er valt geen peil op te trekken. Het zijn mensen zoals wij. Of zoals Bush. Of zij die "tussen de extremen" staan. Want die moeten er ook zijn, zolang de middengroepen nog niet hun keuze hebben gemaakt. Logischerwijs voor de burgerij of voor de arbeidersbeweging.
Dit komt rechtstreeks voort uit de grondslagen van de socialistische theorie en is er een zoveelste bevestiging van. Handiger dan een opleiding “Human Resources Manager”, het marxisme. Check it out.
Jongeren. De vrijheidslievende geest van de jeugd - nog niet verstrikt in de leugens van elke dag - botst dikwijls op de beperkingen van een onderdrukkend maatschappelijk systeem. Dat was zo onder het stalinisme. Het is vandaag ook meer en meer het geval voor het kapitalisme.
Jongeren zijn de lichte cavalerie van de revolutie, de arbeidersbastions het zware geschut. De bolsjevieken waren een partij van jonge arbeiders. Door de bezadigde, naar verluidt "wereldwijze" reformisten van de mensjevieken werd dikwijls neergekeken op al dat jeugdig geweld.
Tot ze uit hun utopische droom werden geholpen door de "10 dagen die de wereld schokten" - de machtige Oktoberrevolutie. Vandaag heeft de sociaal-democratie de aantrekkingskracht van een versleten oude sok op jongeren. En tel de rest van de burgerlijke partijen daar ook maar bij. Citaat: "Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst." (Lenin)
Jongerencultuur. Zoals in elke cultuur heb je in de jongerencultuur een burgerlijke component en een arbeiderscomponent. Voor wie nog zou twijfelen: Samson is volledig burgerlijk (een sprekende hond is een idealistische afwijking van het militante materialisme - u mag uw kleuters dat gerust vertellen).
Hetzelfde geldt natuurlijk voor de Kerstman, Sinterklaas, die verschrikking van een Zwarte Piet (het product van een racistische verbeelding),… Het is diep tragisch, maar in heel Ketnet vinden wij au fond niets terug dat de opstandige geest van de jeugd zou moeten verbeelden.
Die Spring die het klassebewustzijn vertrappelt met gezongen onnozelheden over Vlaamse Reuzen! Kwaad dat ze ons daarmee maken! Kwaad! Freaken is veel gezegd. Maar toch: boos. Ik geef het je op een briefje: binnenkort staan ze daar tegenover de kleintjes te kwelen over de onafwendbare splitsing van de gezondheidszorg, regionale CAO's en de "miljardenstroom van Vlaanderen naar Wallonië".
Typevoorbeeld van arbeiderscultuur voor kleuters: Bob de Bouwer - met stip! Bob plaatst de radiatoren in Wendy's huis. Hij vertelt haar tegelijk - een teken van zijn door de bazen ondergewaardeerde kwaliteiten - over de historische beperkingen van de algemene staking in de noodzakelijke omverwerping van de monopolies en banken.
"Wat je nodig hebt,
mevrouw, is een stevige nijptang. Daarnaast: de vorming van
strijdorganen van de klasse die de massa's voorbereiden op de
machtsovername en het beheer van de maatschappij. Tenslotte, de kers op
de taart zou ik zeggen - houd u die kabel even vast: een partij die de
massaopstand organiseert. Voor mij twee klontjes suiker, alsjeblief."
En dan
krijgt hij koffie! Een permanente aanklacht van de kapitalistische vervreemding. Vlijmscherpe agitatie. Meer van dat!
K
Kapitalisme. Woord dat best niet hardop wordt uitgesproken in bepaalde kringen. Sommige natuurfenomenen zijn er nu eenmaal gewoon: je moet ze zeker niet in een categorie proberen te steken. Naast de ene categorie heb je misschien een andere categorie. Voor bepaalde kringen een verschrikkelijke gedachte.Het kapitalisme is nochtans het kortst bestaande maatschappelijke systeem in de geschiedenis van de mensheid. Voor sommigen valt het moeilijk voor te stellen. Het grootste deel van de tijd was er, effectief, voor het grootste deel van de wereldbevolking helemaal geen sprake van "prikkelende" competitie op leven en dood. Het streven naar winst om de winst. Zelfs geen guitige Dexia-reclame voor schoolverlaters. Inderdaad, het waren primitieve tijden.
In zijn korte bestaan is het kapitalisme erin geslaagd om de productiekrachten op een nooit geziene snelheid te ontwikkelen. Die verpletterende stijging van de arbeidsproductiviteit is de noodzakelijke basis voor de overgang naar een hoger maatschappijtype, het wereldsocialisme.
Even onvermijdelijk toonde dit tegenstrijdige systeem zijn potentieel om meer mensen dan ooit over de kling te jagen in lokale, burger- en twee Wereldoorlogen. En u die dacht dat het met de agressie in het verkeer erg was gesteld… Dan hebt u de wanhopige uitspattingen van een kapitalistische klasse in verval nog niet in hun volle glorie aan het werk gezien.
Koning. Overblijfsel van de middeleeuwse feodaliteit. Hoeveel moto's Albert ook probeert te bestijgen. Historisch was het de taak van de burgerij om af te rekenen met het grootgrondbezit en haar vertegenwoordigers. Hier en daar gingen ze echter een compromis aan met de monarchie.
De kapitalisten begonnen zelfs te merken dat koninklijke koekendoosromantiek een systeembevestigende rol kan spelen onder bepaalde secties van de massa's. Wanneer alle burgerlijke instellingen zijn gediscrediteerd, kan je nog altijd een onbevlekte ridder als koning Albert van stal halen om de klassen terug op hun plaats te krijgen. Nu ja, onbevlekt. Ahum.
In principe moet de koning altijd gedekt zijn door de regering. Gezien het voluntarisme van Verhofstadt en de blijmoedige inborst van Albert durven wij ons dat ternauwernood praktisch voor te stellen. Op zo'n momenten vraag je je echt af: hoe stevig zou zo'n kroon toch zitten?
Keynes. Burgerlijk econoom van de overheidsinmenging om zo groei te stimuleren. Theorie die enkel kon werken tijdens een voorbijgaande faze van kapitalistische expansie. Sinds eind jaren '70 heeft Keynes dan ook officieel afgedaan. Verdere vraagstimulering leidde tot het spook van de inflatie en schuldenbergen. Waarop de burgerij de geest opnieuw in de fles probeerde te krijgen via loondalingen en besparingen in de sociale zekerheid.
Massale werkloosheid gaat vandaag nog steeds gepaard met economische stagnatie. De periode die we ingaan zal er een andere geest uit de fles komen. Die van de klassenstrijd, nieuwe arbeiderspartijen en een heropleving van het marxisme als antwoord op een zichzelf overlevende markteconomie.
Ook in nieuwe arbeiderspartijen zullen revolutionaire socialisten een strijd moeten voeren tegen reformisme en neo-Keynesianisme. Maar we zullen met de stroom van de geschiedenis meegaan. De armpjes van het kapitaal zijn te kort om alle bressen in haar ideologische dijk te dichten. Hoeveel geleerde koppen ze ook probeert om te kopen.
Kapitaal. We moeten dankbaar op onze knieën gaan zitten voor die ondernemers die het hartverscheurende besluit namen om hun geld niet onmiddellijk compleet te verbrassen, maar het barmhartig investeerden in werkgelegenheid. Waar zou de bevolking anders aan een job geraken, als er niet zo'n gulle bazen waren?
De accumulatie van kapitaal kan echter - jammer maar helaas voor het genie van Maurice Lippens - alleen maar door de gelegaliseerde diefstal van meerwaarde die door de werkende bevolking wordt voortgebracht. Een werkdag is inderdaad nooit zomaar een werkdag. Als de bazen je arbeid niet gedeeltelijk mogen stelen, kom je er de volgende dag gewoon niet meer in.
Gelukkig hebben ze nog wel tafelmanieren, deze keurige lieden van stand. Anders schoot er echt niets meer over…
Kautsky. Theoreticus van de sociaal-democratische Tweede Internationale (1889-1914). Eerst marxist. Later verrast door grote gebeurtenissen: Wereldoorlog I, de Russische revolutie, het gebrek aan straatverlichting in de Duitse Weimar-republiek,… Zijn vroegere boek "De weg naar de macht" werd, mede daardoor, ook voor hemzelf een steeds groter mysterie.
Kerk. Je hebt allerhande soorten kerken. Als instituut was de katholieke kerk veelal een steunpilaar van de heersende klasse. Dat was zo onder het feodale grootgrondbezit. Nadien werd ze ingezet tegen de opkomende arbeidersbeweging onder het kapitalisme. Religie is nochtans dikwijls ook "de zucht van de onderdrukten" (Marx).
Of er nu "iets is" of niet na de dood zou arbeiders er niet van mogen weerhouden om de zelfbenoemde meesters van deze planeet - de kapitalistenklasse - vriendelijk maar kordaat de historische uitgang te wijzen.
L
Lenin. Advocaat wiens professionele carrière voor zijn beroepsgroep een nogal merkwaardige wending nam. In 1917 vond Lenin zich, uitvoerig pleitend voor de onderdrukte massa's, terug aan het hoofd van een arbeidersrevolutie. Een revolutie die alle legale aardigheden van het burgerdom een flinke neus zette. Ze kort en goed naar de prullenbak van de geschiedenis verwees. Hoeveel advocaten kunnen er dat op hun cv zetten?Lenin en zijn erfenis worden gehaat door de burgerij en iedere quasi-intellectueel die aan haar slippen hangt. Wat ze hem verwijten, zijn niet alleen zijn kordaat geformuleerde meningen en zijn consequente partijopbouw (enkel de zonen en dochters van de burgerij mogen zich organiseren). Maar vooral dat hij het lef had om de belangen van de meerderheid van de bevolking even onbuigzaam te verdedigen als de burgerij dat met haar minderheidsbelangen deed.
Precies daarvoor moest de belangrijkste leider van de Oktoberrevolutie - tot op vandaag - een niet aflatende stroom van verwensingen en flagrante verzinsels ondergaan. De burgerij had haar gram, maar Lenin de massa's. Tel uit je winst.
Lafargue, Paul. Socialist die trouwde met een dochter van Marx, Laura. Lafargue is vooral berucht van het boekje "Het recht op luiheid." Generaties anarchisten hebben zich van deze slogan bediend, wellicht zonder ooit een pagina van Lafargue te hebben gelezen.
In "Het recht op luiheid" klaagt Lafargue de brutaliserende kapitalistische werkdag van 10, 11, 12 uur aan en roept hij op om onder een arbeidersmaatschappij een wet in te stellen die het verbiedt om langer dan 3 uur per dag te werken.
Voor de rest moesten we ons bezighouden met drank, kunst, vrouwen/mannen en gewoon niets doen. Lafargue stelt ook voor dat de onproductieve groepen van de maatschappij (kapitalisten, priesters, wetgevers) speciale opdrachten krijgen. Hij suggereert, op half-ironische wijze, dat bepaalde kapitalisten zich nog het meest nuttig kunnen maken door publieke toiletten schoon te maken. Wij dachten nochtans dat André Leysen in die business al een monopolie had.
Lol. Volgens sommige verdraaiingen van het marxisme is het in deze wetenschappelijke wereldbeschouwing verboden om te lachen. De stalinistische bureaucratie in Rusland en China had natuurlijk geen enkel belang bij de bevrijdende werking van mopjes en komedie. Ging je over de schreef, dan werd een publieke zelfkritiek je deel.
Het stalinisme heeft de arbeiders, jongeren en arme boeren immer als potentieel tegendraadse kleuters beschouwd. De nieuwe elite moest in hun plaats denken en beslissen.
Bij Marx, Lenin, Engels, Trotsky,… is er van die puriteins aandoende zuurpruimerij geen sprake. Trotsky's artikel "Wie leidt de Comintern vandaag?" is een model van moderne, effectieve satire. Weergaloos. Er blijft niets meer overeind van de stalinistische kluchtzangers. Lenin lachte graag en veel, maar kon ook serieus zijn. Denk aan zijn berisping "En nu even ernstig kameraden, laat ons beginnen met de socialistische opbouw." (Tweede Sovjetcongres, oktober 1917).
Dat was nadat de bolsjevieken bij wijze van grap
collectief hun tong hadden getoond
aan de wereldburgerij. Marx zelf, zo is bekend, had zijn werk Das
Kapital opgevat als een guitige bananenschil voor de kapitalistische
productiewijze. De zogenaamde "vrije markt" is gewoon te absurd en
tegenstrijdig om er niet gierend van over de grond te gaan rollen. Doe
gerust mee!
Luxemburg, Rosa. Duitse revolutionaire die in 1918 om het leven werd gebracht door een rechts Freikorps, met de volmondige zegen van de sociaal-democraat Ebert. Schreef een aantal lezenswaardige marxistische werken. Haar "kritiek" op de Russische revolutie - zo vaak misbruikt door ingeslapen bourgeois-professoren - was geschreven vanuit een fundamentele verdediging van de revolutie.
Citaat: "In Rusland kon het probleem enkel worden gesteld (van de socialistische machtsovername). Het kon niet in Rusland worden opgelost. In die zin behoort de toekomst aan het 'bolsjevisme'. Overal."
Liquidationisme. Politieke stroming die de beweging voor alles plaatst en de revolutionaire partij en haar programma nergens. Terwijl de twee elkaar horen aan te vullen, natuurlijk. Op basis van een overgangsprogramma dat minimumeisen combineert met antikapitalistische slogans.
Uiteindelijk leidt deze benadering van politiek tot een revolutionaire partij waar je de beweging met een vergrootglas in moet gaan zoeken, en fundamentele maatschappijomvorming iets is waar door volwassen mensen niet meer openlijk over wordt gesproken.
De meest vermoeide vleugel sluit zich uiteindelijk aan bij het besmuikte tegenreformisme (sociaal-democratie en groenen) en ontdekt daar een nieuwe wereld. Die uiteindelijk heel oud blijkt te zijn.
Lompenproletariaat. Onderlaag van de klasse die zo murw werd gemalen door de kapitalistische crisis dat ze amper nog weet heeft van de georganiseerde arbeidersbeweging. Gezien die tot voor kort door de bureaucratische furie Mia "ik ga u pakken" De Vits (ex-ABVV) werd belichaamd, was dat misschien niet zo'n slechte zaak.
Een lompenproletariër kan zowel in de richting van het fascisme als het revolutionaire socialisme ontwikkelen. Van het fascisme weten we dat die je achteraf toch terug verkopen aan het kapitaal (Freddy Van Gaever: Vlaams Belang-patroon met een neoliberaal randje). In het gezelschap van Marx, daarentegen, kunnen ieders talenten groeien en bloeien. Vanwaar komt die weedgeur hier opeens? Bueeek. Zin voor proportie, mensen. Zin voor proportie: erg belangrijk.
M
Marx, Karl. Eerste wetenschappelijke socialist. Stond op de schouders van en tilde het beste in het Franse socialisme, de Engelse politieke economie en de Duitse filosofie op een hoger niveau. Kreeg het regelmatig aan de stok met de overheid, zij het om andere redenen dan sommige krantenverkopers om de hoek. Reisde veel, maar steeds om te leren. En om nieuwe mensen te leren kennen. Waarmee hij dan de Bond der Communisten oprichtte.Marx was in één woord… the man. De eerste zelfbewuste proletarische rapper. I was walkin' in the ghetto and I saw some shit. Marx zag de immense miserie van de loonslavernij. Hij werd er diep door geraakt. What I learned at school just wasn't true. I'm gonna live by my own fuckin' rules. Doing it, fuckerrrr? Marx evolueerde van radicale burgerlijke democraat naar een wetenschappelijke analyse van de maatschappij en de voortplanting.
Standing up for my own kind, sugarbaby. Hij werd socialist. Yo man, you stop messing up my mind. We're the gravediggers that will expose your slime. De arbeiders moeten voor zichzelf denken, op de Frankfurter Zeitung en het VRT-nieuws kunnen ze zelden vertrouwen.
Middenklasse. Zie ook: "kleinburgerij". De vroegere middenklasse bezat nog zelf haar productiemiddelen (boeren, beenhouwers, vissers). Door de concentratie van kapitaal werd die vroegere middenklasse echter enorm verkleind.
Als we het vandaag over "kleinburgerij" hebben, bedoelen marxisten vaak die laag van loontrekkenden - dikwijls hoger opgeleid - die de burgerlijke ideeën hebben overgenomen. Hun "ironische" positie tussen arbeid en kapitaal weerspiegelt het gegeven dat ze zien dat er vanalles misloopt, zonder dat ze daar zelf de volledige, materiële effecten van ervaren en zonder een perspectief te hebben op de verdere ontwikkeling van de maatschappij.
Hoewel ze hun beperkte sociale ervaring - en de ideeën die eruit voorkomen - als de norm voor iedereen beschouwen, zijn die niet toongevend voor de belangrijkste maatschappelijke trends. Zonder uitgedachte positie, wordt de kleinburgerij als sociaal voorwerp ongemakkelijk heen en weer geslingerd tussen arbeid en kapitaal.
Wat zich uitdrukt in een "enerzijds-anderzijds" logica, verstoken van zicht op het hele proces en de samenhang van het geheel. Typisch voor een kleinburger is dat hij met het grootste gemak over arbeiders, armen, VTM-kijkers en "de meeste mensen" spreekt als te verklaren maatschappelijke fenomenen of "dingen", maar ervoor gruwt als met hemzelf hetzelfde gebeurt. Tja.
Moraal. Het dunne laagje boter op de boterhammetjes van de CD&V-top. Je slikt het zo weg voor het echte werk begint. De heersende klasse probeert altijd haar moraal aan de rest van de maatschappij op te leggen.
Voor linkse socialisten is alles wat het klassebewustzijn en de strijdbaarheid van brede lagen van de arbeidersklasse verhoogt in de richting van het socialisme, moreel verantwoord en goed. Alles wat deze ontwikkeling tegenwerkt en bemoeilijkt, is moreel verwerpelijk en slecht. Dit zijn de gedragsregels voor elke oprechte arbeidersactivist en linkse jongere.
Het "onschuldige sprookje" Assepoester is naar deze normen zowat het slechtste wat een mens kan bedenken. Een zogenaamd lelijk eenvoudig meisje wordt omgetoverd tot een prinsjesachtige, goed gemaquilleerde verschijning (flagrant seksisme - projectie van heersende klasse-waarden over uiterlijk vertoon).
Op het feest valt ze bijna in zwijm als de prins haar uitkiest om te dansen (waarom zouden meisjes van de uitgebuite klasse moeten opkijken naar geparfumeerde kinkels van de heersende klasse die in hun hele leven nog geen poot hebben uitgestoken?). De betovering door een fee die Assepoester mooi had gemaakt, eindigt om klokslag middernacht (met de Lotto maken ze arbeiders zo ook gek - een "goede fee" is idealisme die het vertrouwen in de collectieve kracht van de klasse ondermijnt).
Uiteindelijk trouwt ze met de prins en leven ze nog lang en gelukkig (wat met de andere dorpsmeisjes en -jongens? - denken dat iedereen kan aanpappen met en trouwen in de heersende klasse is een reactionaire utopie!).
Marxisme. Meest moderne manier om de maatschappij te analyseren. Wie het tegendeel beweert, zou moeten aantonen dat:
1/ sinds de jaren '70 elke economische crisis niet heeft geleid tot een nieuwe verhoging van de structurele werkloosheid (van 71.000 begin jaren '70 tot meer dan een miljoen vandaag in België);
2/ elk decennium sindsdien niet resulteerde in een steeds zwakkere economische groei (ondanks kunstmatige stimulatie in de vorm van schulden);
3/ de periodes van heropleving dus zwakker worden en die van crisis meer uitgerokken (Friedrich Engels' definitie van kapitalistische depressie);
4/ op die basis de burgerij de koopkracht van lonen en uitkeringen, de sociale zekerheid, openbare diensten en vaste contracten niet stelselmatig heeft aangevallen, maar al deze sociale verworvenheden integendeel heeft uitgebreid;
5/ de concentratie van kapitaal een fabel is en dat meer en meer mensen hun productiemiddelen bezitten en tot de middenklasse behoren;
6/ de economische en sociale crisis zich niet heeft vertaald in een vertrouwenscrisis in de burgerlijke partijen en bijvoorbeeld de opkomst van het neofascistische Vlaams Belang;
7/ de materiële tegenstellingen tussen de klassen niet zijn vergroot, maar integendeel kleiner zijn geworden, met sociale vrede en broederschap tussen arbeiders en patronaat tot gevolg.
Veel plezier ermee.
Mao, Tse-tung. Leider van een boerenguerilla in China, die in 1949 de macht greep met de bedoeling om een sociaal gecorrigeerd kapitalisme in te stellen voor enkele decennia, waarna er aan "socialisme" kon worden gedacht.
Dit project van een door de stalinisten geleid blok van klassen, inclusief de "nationale burgerij", weerspiegelde de marktrelaties die in de door de CP gecontroleerde plattelandsgebieden nog steeds bestonden. De arbeiders eerst onderdrukkend en argwanend toen hij de steden binnenkwam, stelde Mao vervolgens vast dat het kapitalisme niet houdbaar was. Hij ging over tot de instelling van een stalinistisch geleide planeconomie.
Bekend van Mao is onder meer zijn "Rode Boekje". We willen u een korte bloemlezing uit dit diepzinnige werk niet onthouden. "Gebruik makend van de methode van kritiek en zelfkritiek, zullen kaders de smaak van een peer slechts vaststellen nadat ze erin hebben gebeten. (…)
Zonder volledig vertrouwen in de Partij zullen wij de imperialistische papieren tijger met zijn speelgoedkernwapens niet volledig wegvegen. Zelfs onze peren zullen dan slecht smaken. (…)
Sommigen spelen goed piano, anderen slecht. Hun melodie is dan verschillend. Als we geen goede politiek voeren, voeren we een slechte politiek. Dit is wel degelijk de Lijn van de partij, niet de Lijn die verkeerd loopt. Wie neemt er straks de tram? (…)
Strategisch moeten we onze tegenstanders verachten, tactisch moeten we ze ernstig nemen. Wie zijn nu eigenlijk onze vijanden? En wie onze vrienden? En wie zit er achter beertje Colargol? Spreekbeurten mogen niet te lang duren, anders falen we in de massalijn en de zelfkritiek. (…)
Ham- en VS-burgers zijn niet goed voor de lijn. (…)
Het is beter dat de vijand je aanvalt, dan dat hij tikkertje met je speelt. Dien het volk, maar laat ze niet teveel stemmen - een kleinburgerlijke afwijking (…)."
Multinational. Volgens sommigen iets als het monster van Loch Ness: er wordt periodiek wel veel over gepraat, maar wie heeft het ooit echt gezien? Voor ons gewoon iets dat we willen nationaliseren, onder controle van de meerderheid van de bevolking.
Mensjevieken. De Steve Stevaerts in het Rusland van begin 20e eeuw. Hun receptenboek was ook maar slappe koffie. Ze bedienden - net als Stevaert - eerst de burgerij, van restjes voor de mensen was er van langsom minder sprake.
Vonden dat Rusland - en bij uitbreiding Limburg - "niet klaar was voor het socialisme". Om in Stevaerts gedachtenwereld te blijven: ook de betere voetballers zaten uiteindelijk bij de bolsjevieken, die in oktober 1917 hun entree voor het nieuwe seizoen niet misten. Er kwamen er verschillende alleen voor de goal, de arbiter gebaarde geen off side, waarop ze voor een verbouwereerde keeper allemaal scoorden. Wie de meeste goals binnenschoot, had ook toen gewonnen. Tof, hé.
Materialisme. In filosofisch opzicht betekent materialisme dat je aanneemt dat de materie en alles wat we waarnemen niet werd gecreëerd door een bovennatuurlijke of mystieke kracht (god, God, de Idee, een aantal goden, David Beckham).
Idealisme staat voor het tegendeel. Een bekende idealist was George Berkeley. Volgens bisschop Berkeley was "zijn gelijk aan waargenomen worden". Wat niet wordt waargenomen, en als idee gedacht, kan niet bestaan. De Idee brengt de materie voort.
Een nogal bizarre theorie, tot wij gisteren volledig dronken van café terugkwamen en - bisschop Berkeley citerend - argumenteerden dat er gezien onze gedachteloze roes geen sprake kon zijn van lamentabele "dronkenschap". Het onbegrip!
N
Noden. Dingen waar we allemaal aan zijn verknocht. En het gaat verder dan onze gsm! De bazen proberen onze noden en behoeften voortdurend naar beneden te praten. "Twee benen, twee armen en een voorbeeldig hoofd. Wat wil je nog meer? Is één oor nu echt niet genoeg? Weet je hoeveel zo'n oor ons maandelijks aan patronale bijdragen kost? Hey, luister je nog?"Nihilisme. Levenshouding die getuigt van een zeker pessimisme. Een nihilist ziet met de slechtste wil van de wereld niet op welke materiële of sociale kracht we ons zouden moeten steunen om de maatschappij te veranderen.
Denken dat de arbeiders door de materiële achteruitgang van hun leven onder het kapitalisme een massale strijd gaan voeren voor hun materiële belangen? Een nihilist ziet er enkel een kwaadaardige vorm van idealisme en wensdenken in. Revoluties berusten, in deze lezing, niet op materiële factoren: ze zijn de uitdrukking van een op hol geslagen, collectieve fantasie.
"Land, brood en vrede! Alle macht aan de raden van arbeiders en soldaten!" Hebben de Russische massa's dit allemaal echt gedroomd? Het kan toch niet waar zijn?
Marxisten grondvesten hun levenshouding op een vertrouwen in het vermogen van de arbeiders en jongeren om het gevecht voor hun belangen aan te gaan. Kijk naar de Parijse Commune, de Russische revolutie, mei '68 in Frankrijk,…
We hebben het hier niet over het vermogen om - wat er ook kome of gebeure - als eerste op de bus te stappen. Noch over de bijziendheid die Wetstraatpolitiek heet. Het gaat om een reële gemeenschappelijke strijd, doorheen de strijdorganen van de klasse. Kalm optimisme, dus. Gevoed door de lessen van de geschiedenis en de arbeidersstrijd. Voor iedereen die zich betrokken voelt…
Neo-nazi. Fascist die Hitler nog is wil overdoen, en eventueel op een aantal punten verbeteren. Als ze bij het Vlaams Belang een Zuidafrikaanse braai aankondigen in het partijblad, houden wij steeds ons hart vast. Iemand een vuurtje?
Nationalisme. In de burgerlijke vorm: denken dat alles wat van je eigen land of volk komt, beter is dan het eeuwige geprul van andere landen en bevolkingsgroepen. "Ik ben een Vlaming en daar ben ik fier op", is een uiting van Vlaamsnationale gevoelens.
Eigenwaarde halen uit een stom toeval: wij vinden eerlijk gezegd dat het meer zou moeten gebeuren. "Ik heb een moedervlek op mijn onderrug en daar ben ik verdomd fier op! Eigen onderrug eerst!"
Nationalisme kan ook de uitdrukking zijn - bij arbeiders of jongeren - van reële onderdrukking. Daarom komen wij ook op voor een onafhankelijk, socialistisch Palestina - naast een socialistisch Israël, met Jeruzalem als gedeelde hoofdstad.
Socialisten verzetten zich echter tegen het opgelegde separatisme van kleinburgerlijke partijen, zoals de NVA, die de arbeiders alleen maar willen verdelen om ze zo te verzwakken. Politici als NVA-voorzitter Bart Dewever fantaseren graag dat hun eigen familiewoning nog een stuk groter zou kunnen, als we die bloedzuigende Walen maar in hun eigen sop zouden laten gaarkoken.
Voor de Vlaamse patroons een knipmes, voor de Waalse massa's een rood aanlopende Rambo. Zo kennen we onze Vlaamse reuzen weer.
Natuurwetenschappen. Het marxisme beschouwt de verspreiding van de wetenschap als een belangrijke bijdrage in het bevragen van alle vormen van idealisme en godsdienst. Het wetenschappelijk onderzoek, vandaag dikwijls verknecht door het kapitaal, zal onder het socialisme ten dienste staan van alle bewoners van de planeet.
Zo groot zal het enthousiasme en het vertrouwen in de nieuwe, eindelijk menselijke maatschappijvorm zijn, dat de bevolking in de rij zal staan om vitale lichaamsdelen aan de wetenschap te schenken. Als het zo zit, willen zelfs de artsen en specialisten mee! Lekker experimenteren - onder arbeiderscontrole. Ze mogen gerust hun villa houden.
Leve het wereldsocialisme en een nationale gezondheidszorg van bevrijde hartkleppen en loontrekkenden!
Natuur. De strijd om de natuurelementen te controleren, is een belangrijke motor van de geschiedenis. Eerlijk gezegd: als wij niet vergeten de bloemen elke week water te geven, zijn we al dik tevreden.
Natuur en arbeid zijn de bron van alle rijkdom. Grootkapitalist Maurice Lippens in het natuurreservaat het Zwin, daarentegen, is de vreemdste vogel die dagtoeristen ooit tegenkwamen. Oog in oog met sommige exotische soorten moet je de natuur simpelweg haar werk laten doen.
O
Overproductie. Het best bewaarde geheim van de kapitalistische productiewijze. In alle voorgaande maatschappijen was onvoldoende productie hoofdzakelijk de oorzaak van crisis. Onder het kapitalisme is er sprake van erger wordende crisissen omdat er teveel wordt geproduceerd op een door uitbuiting, massaontslagen en besparingen ondermijnde markt.De burgerlijke scholen, universiteiten, media en partijen spannen zich ten volle in om ons dat elementaire gegeven niet tot vervelens toe onder de neus te wrijven. Waarvoor hartelijke dank, op een of andere manier.
De vorige overproductiecrisis, die van de jaren '30, leidde in Duitsland tot de opkomst van een hysterisch mannetje met een volstrekt belachelijk snorretje. Anke Vandermeersch heette toen nog Eva Braun, de Strangers zongen met een plat Beiers accent, de Tirolerbroek met bretellen was nog geen geldige reden voor sociale en politieke uitsluiting.
De massaorganisaties van de arbeidersklasse - de sociaal-democratische SPD en stalinistische KPD - weigerden, hoewel numeriek sterker, halsstarrig om de nazi's - die er nochtans bij herhaling beleefd om vroegen - gezamenlijk van de straten te vegen. De sociaal-democratische leiders vonden hun burgerlijke schaakspelletjes in het parlement belangrijker dan een mobilisatie van de achterban op straat (waarvan ze schrik hadden).
De stalinistische KPD brandmerkte de SPD, ook de actieve arbeidersbasis, als "sociaal-fascisten". Ze viel samen met de echte fascisten meetings van de sociaal-democratie aan.
Vanaf 1933, toen de straffe verhalen
en grapjes van de reformistische en stalinistische "arbeidersleiders"
bij de eigen basis tot politieke verlamming hadden geleid, werd er niet
meer gelachen. Brallende mannetjes met stampende laarzen grepen de
macht. 
Daarmee
waren de fundamenten gelegd voor een nieuwe imperialistische slachting
- Wereldoorlog II - en andere kapitalistische avonturen.
Olie. Slap excuus voor oorlog. Hebben, hebben, hebben. Het is toch niet omdat Bush er zelf als een fossiele brandstof uitziet, dat hij andere landen niet hun plasje petroleum kan gunnen?
Als we nu eens allemaal tegelijkertijd de tram zouden nemen en onze auto's thuislaten? Gratis openbaar vervoer! Ook daarom. Voor wie zou hij zijn oorlog nog voeren? We zouden ons een stuk beter voelen in de vrije natuur. Sorry voor de emoties. Geen pijpleiding onder onze tuin, hé!
De Eerste Wereldoorlog was onder meer een oorlog om het later industrieel ontwikkelde Duitsland een toegang te geven tot koloniale bodemrijkdommen en goedkope arbeidskrachten. Tijdens en na de oorlog verdeelden Frankrijk en Groot-Brittannië het Midden-Oosten vriendschappelijk onder elkaar. Het verwerven van olierijke gebieden was daarbij een belangrijke doelstelling.
De Brit Churchill, die latere krijger voor de abstracte "democratie" tegen Hitler, viel toen voor het eerst de lokale bevolking aan met mosterdgas. Te laat de uitnodiging van de imperialistische horden gelezen! Saddam zou in de jaren '80 dat voorbeeld volgen, tegen de Koerden. In welke burgerlijke helden moeten we nu nog geloven? Zelfs Churchill… Al onze illusies aan scherven. Wij passen. Het is genoeg geweest.
Organische samenstelling van het kapitaal. De verhouding van de waarde van de machines en de vaste kosten tegenover de waarde van de arbeidskracht. Wat ze best op de bijsluiter van ons arbeidscontract zouden zetten. "Hoe staat het tegenwoordig nog met de organische samenstelling van het kapitaal, meneer directeur?" "U werd nog steeds niet vervangen door een machine, meneer Volders. Maar als u zo doorgaat, sta ik niet in voor de gevolgen.
U bent wel erg ijverig in het ten volle uitbuiten van uw pauzes, of heb ik het nu helemaal mis? Probeer hetzelfde engagement te leggen in het tikken van uw codes, wilt u? We zijn wat we doen, niet wat we denken dat we doen. Bent u een mens?"
Oplossing, Lange termijn. Iets wat niet mogelijk is binnen het kapitalisme. Voor zogoed als alles wat nu maatschappelijk foutloopt (inclusief de doping in de wielersport en de feitelijke berichtgeving over stakingen in De Morgen, net als de gedurfde kruising tussen beiden).
Op één troef kunnen we in de kapitalistische jungle onze klassebelangen niet steunen: het gezond verstand. Het gezond verstand moet dringend van zijn voetstuk. We moeten tasten en wroeten onder de oppervlakte. Dieper.
Is persoonlijke verantwoordelijkheid de nieuwe rock 'n roll? Nee, zeggen wij. Trap er niet in. Holle praat van vrijemarktgoeroes. Daar zijn boeken over geschreven. Niemand wordt slecht geboren, de vervreemding zit in de structuren. Die moet je neerhalen. En er andere voor in de plaats zetten. Verandering van decor. De Proletarische Nieuwe Scène. Een collectieve langetermijnoplossing.
P
Patroon. Wat strict, zonder een kik te geven, wordt gevolgd in een Brugs breiwerkje. Zonder iets af te dingen op oude ambachten: een patroon is ook een moderne kapitalist. Hoewel "modern" en "kapitalist" zich steeds moeilijker in één en dezelfde adem tot elkaar verhouden.Wij kennen ondertussen een aantal patroons in vrienden- en familiekring en steeds weer valt op: niets zo functioneel onwetend als een kapitalist. Zelfbewust als heersende klasse, vanzelfsprekend sakkerend op werklozen (het kan volgens de wetten van de natuur niet aan hun systeem liggen).
Dikwijls even bazig en misprijzend - als je ze wat beter leert kennen - tegenover minderheden als tegenover hun eigen werkvolk (verdeel-en-heers). Tenslotte: volledig kortzichtig - op het randje van autistisch - in het benaderen van maatschappelijke problemen (de loonkost is hier de Duivel in het spel). Zet zo'n lijstje op je cv en je wordt nergens aangenomen!
Productie. Iets wat we uiteindelijk toch nodig hebben, alle libretto's en wereldliteratuur ten spijt. Bijna alle productie is vandaag sociale productie. We doen het samen, als loontrekkenden. En daarboven staan de bazen en de bankiers. Zij blazen bellen. Produceren - als ze al produceren - vooral veel lucht. Kunstige lucht om hun systeem van steeds minder voor velen en steeds meer voor weinigen te rechtvaardigen. Zo zit de maatschappelijke piramide in elkaar. En als we hem nu eens met z'n allen omkeren?
Parijse Commune. Heroïsche arbeidersopstand in Parijs, in 1871. Marx sprak in roemende woorden over de Commune. Het was de "politieke vorm die de economische bevrijding van de arbeiders kon aannemen".
Politieke vertegenwoordigers waren verkiesbaar en - wat missen we dit vandaag - permanent afzetbaar door de massa's. Ze staken niet meer dan een gemiddeld arbeidersloon op zak. De politie werd vervangen door het democratisch georganiseerde, gewapende volk ("Kom over naar onze zijde, oom agent - je familie staat hier ook…").
In de geschiedenisboekjes van de burgerij komt men er zelden toe om de politieke inhoud van de Commune aan te duiden. Hier is wellicht meer dan vergeetachtigheid aan de hand. De ideologische speerdragers van de burgerij willen ons inprenten dat arbeidersmacht een utopie is. Dat er altijd meesters en slaven zijn geweest. En zullen bestaan. Dat dit de natuurlijke orde is.
De reële lessen van de geschiedenis opgraven? Het is de grootste misdaad die arbeiders en jongeren kunnen begaan.
Partij. Wat de arbeiders even hard nodig hebben als water, zuurstof en een zonnige vakantie onder wiegende palmbomen. De burgerij heeft met haar clownscircus partijen met een kwade geur opgezadeld. Haar politieke vertegenwoordigers zijn zowaar bevreesd voor hun eigen schaduw. Welke partij voerde er nog geen naamsverandering door en dumpte daarbij niet het naar verluidt te stricte woord "Partij"?
Met de LSP doen we niet mee aan deze poespas voor draaikonten, die hun eigen mening en de tegenovergestelde opinie van een ander ten beste kunnen geven met exact hetzelfde vuur. Zolang de kassa van hun mandaat maar rinkelt. Wij zijn een ouderwetse belangenorganisatie, geen kiesmachine voor tafelspringers.
Zonder actieve inzet kunnen de arbeiders en jongeren nooit hun positie onder dit ongelijke systeem verbeteren. Welkom bij de Partij: stilaan zowat de enige.
Pauper. Een pauper is iemand die niets te verliezen heeft, omdat het kapitalisme hem of haar tot die staat heeft veroordeeld. Een toenemende laag van de bevolking in België is "verpauperd".
23% van de bevolking in ons land viel tussen 1998 en 2003 op een of ander moment onder de categorie "arm". Om in deze burgerlijke statistieken terecht te komen, moet je nochtans flink je best doen. Je staat er van versteld hoeveel de burgerij en haar spreekbuizen eraan gelegen is om busladingen vol niets vermoedende werkers tot de "middenklasse" te rekenen.
Wij zijn geen natie van kruideniers. Het zijn onze vrienden: arbeidersklasse. Werkend of in de werkloosheid gedreven. Blijf eraf met je willekeurige statistieken. Afgesproken?
Populisme. Zeggen wat er in je opkomt, zonder daar op lange termijn de materiële condities voor te creëren. Een beetje als: op café een rondje trakteren, en het vervolgens op een lopen zetten. Zoiets als de burgerlijke grondrechten, dus. Dikwijls ook meer letter dan praktijk.
Je hebt zowel linkse (Chavez, in Venezuela) als rechtse (Dewinter, in de Ekerse villawijken) populisten. In dit laatste geval hebben we het zelfs over misleidend gekostumeerde neofascisten. Populisme komt typisch op wanneer de arbeidersklasse nog geen gepaste, politieke uitdrukking heeft gevonden. In een patstelling tussen de klassen, waarbij er zich een politiek vacuüm opent.
Op de lange termijn is populisme - links of rechts - een vogel voor de kat. Je kan niet eeuwig alle klassen te vriend proberen te houden. Uiteindelijk moet een mens wel kiezen voor een klasse. Zoals met een tandartsbezoek stel je dit best niet tot het laatste moment uit. Een voordeel: als je kiest voor de arbeidersklasse en ze wint, heb je potentieel de meeste vrienden. Dat biedt zeker niet enkel op café een reeks voordelen.
Praxis. Grieks restaurant in de buurt van de Grote Markt in Brussel. Specialiteit: overjaarse kolonels frituren, fris geserveerd met een toefje sla en pikante saus. Tevens: moeilijk woord voor de test van de praktijk.
Met de praxis van Verhofstadt hebben de bazen geen enkel probleem. Zijn regering slaagt met glans in hun test van de winstgevendheid en de sociale afbraak voor de massa van de bevolking. Wie vandaag baas of burgerlijk politicus wil zijn, moet - alle goede voornemens ten spijt - een behoorlijk bewuste bandiet zijn. Hoe organiseer je anders een massa-ontslag (Belgacom, De Post, DHL, NMBS,…)? De tijd van de naïeve bandieten is reeds lang gepasseerd. Zelfs de tekstschrijvers van Bush moeten dat in de gaten hebben.
Doorheen de praktijk zullen de massa's steeds grotere vraagtekens bij het voortbestaan van het kapitalisme plaatsen. De klassenstrijd is een machtige leraar, die interessante puzzels voor onze hersens koppelt aan af en toe een ontspannend vogelnestje. Tussen twee betogingen door. De arbeidersstrijd vraagt een hoge graad van lichaamsbeheersing: ook dit is een politiek vraagstuk. Een gezonde geest in een gezond lichaam. Weer eens helemaal iets anders dan de aandeelhoudersvergadering.
Primitief communisme. Over de holbewoners, onze fiere voorouders, niets dan goeds. Ze hadden niet veel. Vrouwen beschikten nog niet over de geneugten van het maandverband, Cosmopolitan was volledig onbekend. Iedereen was gelijk in zijn of haar berevel. Piekhaar was de mode, maar groeide als vanzelf. Vrouwen werden niet voortdurend op hun uiterlijk getakseerd, zoals vandaag onder het kapitalisme. Wufte maquillage was soms zelfs een mannenzaak: het paradepaardje van de clan.
Vrouwen speelden een belangrijke rol in de productie en waren - zoals bekend - vruchtbaar van kleine holbewoners. Kan je je de primitieve schrik van het wetenschappelijk amper onderbouwde mansvolk voorstellen (een spelonk kende vele verrassingen)?
Ze hadden misschien niet veel - deze jagers en verzamelaars - maar wat ze hadden, deelden ze. Wild, wortels, rauwe vis. Ja, zelfs hun vrouwen/mannen. Klinkt ingewikkeld? Niet noodzakelijk.
Het niveau van de technologie en arbeidsproductiviteit lag zo laag dat niemand zich kon losmaken van de voedselproductie. Heersende klassen die de arbeid van de rest van de bevolking controleerden, waren onbestaande. Zelfstandige kappers eveneens, ondanks al dat piekhaar. De mensheid stelt zich steeds de taken die ze kan oplossen: ook wanneer onze coiffure werkelijk nergens op lijkt.
Prijs. Onder het kapitalisme heeft alles zijn prijs. Soms ook liefde, kinderhandjes, sporthelden, Samson en K3. Het is veralgemeende warenproductie en -ruil. De prijs wordt fundamenteel bepaald door de gemiddelde hoeveelheid arbeid nodig voor de productie van een waar.
"Time is money", onder het kapitalisme. De kapitalisten - profeten van de begrenzing, voor iedereen behalve zichzelf - proberen de prijs van de arbeidskracht zoveel mogelijk te drukken. Tot meerdere eer en glorie van de winstgevendheid en een beestachtige concurrentieslag.
Daarbij belanden er nogal wat medemensen ongenadig op de schroothoop. De mens, gereduceerd tot wegwerpproduct. Ook dat is moderniteit. Voor de arbeidende klasse heeft het kapitaal een nogal hoge prijs. Wanneer een meerderheid dat beseft, en er zich naar organiseert, is het voor het onbeschaafde stelsel van de loonslavernij de hoogste tijd om baan te ruimen voor iets beters. De wereldwijde verstrengeling van een hogere, socialistische productiewijze.
Proletariaat. Wat sommigen, zelfs overdag, niet in groep wensen tegen te komen. Meer mensen maken er deel van uit, dan we op basis van de burgerlijke propaganda zouden geloven.
Volgens sommige bronnen zou het proletariaat er in het donker helemaal eender uitzien, maar dat zeggen deze brilbehoeftige reactionairen ook over negers in het donker (waar zit rechts met zijn gedachten?). Marx stelde dat het proletariaat van een kracht "op zich" een kracht "voor zich" moest worden.
Van Het Laatste Nieuws mogen we deze historische taak niet langer laten afhangen. Keer op keer worden daar zelfs de meest voor de hand liggende doelkansen tegen het kapitalisme met open ogen gemist. De potstampers. Zonder proletariaat zou er nochtans weinig marcheren. Trams, de kustwacht, Telenet, Pepsi Cola, het onderwijs, de Teletubbies,…: zonder proletarische, werkende klasse zou er geen sprake van zijn. De arbeiders hebben enkel hun ketenen te verliezen. De kapitalisten een berg pakken van Versace. Waar de meesten nog lachwekkender mee voor de dag komen dan normaal.
De socialistische revolutie: een win-win situatie voor iedereen.
Polemiek. Methode waarmee linkse socialisten de massa's voorbereiden op wie hun tegenstanders zullen zijn op momenten van openlijke klassenstrijd. Via de polemiek bakenen wetenschappelijke socialisten zich ook af van de zelfbenoemde vrienden van de arbeiders en tonen ze hun beperkingen.
In de polemiek is veel gepermitteerd (aan burgerlijke neuzen en oren trekken, naar beneden wijzen en "let op uw Van Beirendonck-sokken" zeggen). Maar niet alles. In de verbale aanval op figuren worden hele maatschappelijke trends op de korrel genomen.
Een individu is slechts een voorbeeld van de wetmatigheden van een klasse of stratum in de maatschappij. In bijtend zuur gedrenkte polemieken tegen het kapsel van de neoliberale furie Margaret Thatcher - de belichaming van alles wat er fout zit aan de burgerij - zijn een sprekend voorbeeld.
Methodes die de massa's een lagere inschatting geven van hun historische zending en niet collectief werden bediscussieerd - je gevoeg doen op de motorkap van de Mercedes Benz van je favoriete directielid - zijn niet aan te bevelen. Het doel heiligt in deze niet zomaar de middelen.
R
Revolutie. Hiervoor moet je met een massa volk zijn. Meer dan op de thuismatchen van Sint-Truiden, zelfs. De hemel bestormen met een kleine minderheid zal niet werken.Wanneer de ontwikkeling van de productiekrachten hopeloos in de knoop geraakt, omwille van de heersende eigendomsverhoudingen, moet je met iets anders beginnen. Radicaal het roer om. Op zo'n moment brokkelt het geloof in de heersende klasse als leider van de natie zienderogen af. De condities voor een revolutionaire crisis rijpen. Een periode van directe agitatie onder de massa's breekt aan. Eerst nog een koffietje, dan aan de slag.
Reformisme. Het tegenovergestelde van revolutie. Reformisten denken dat het kapitalisme door strijd - of soms ook door lief te zijn tegen de rijken en ze met zoete woordjes in hun oor te verleiden - in sociale richting kan worden hervormd.
Revolutionairen denken oprecht iets anders. Niet dat we zo graag moeilijk doen of de sfeer willen dempen - geloof ons: wij houden van een feestje. We denken echter dat elke verworvenheid door strijd enkel door een breuk met het kapitalisme permanent kan worden veilig gesteld.
Als we eerlijk zijn, moeten we zeggen dat de reformisten al 25 jaar het pleit zijn aan het verliezen. De sociaal-democratie is gewoon van vest verwisseld. Ze dost haar diepe gedachten vandaag uit met de parvenu-outfit van de doorsnee beursspeculant.
We leven al 25 jaar onder het regime van het tegenreformisme. U zoekt met aandrang de uitgang uit deze slecht geacteerde B-film? Die is potentieel zeer breed met al dat volk, heeft in laatste instantie zelfs revolutionaire trekken. Laat het gangpad wel door de getrouwe medewerkers Marx en Lenin verlichten. U herkent deze goedlachse brompotten aan hun open karakter.
Rechts. O wat haten wij "the guts" van rechts. Familiehoofden met een hypotheeklening ontslaan, met exact hetzelfde gemak waarmee een ander z'n veters knoopt. Baldadig roepen om het bloed, en minstens twee armen, van de door het kapitalisme uitgekotste werklozen. Liegen met de ogen open, als een tweede natuur. Een redeloze grijns om de lippen.
De natie blind verheerlijken, om de aandacht van de eigen roversbuit af te leiden. Moderne religieuze waarden als naastenliefde prediken, en tegelijk als een razende vos de jonge fazantjes verscheuren… En dan hebben we het enkel nog maar over vrijzinnig rechts!
Revisionisme. Het herzien van een bepaalde leer tot je hem in de omgang niet meer herkent. Wat de meeste SP.a-ers vandaag als "socialisme" verkopen, zou de oude Marx niet graag voor zijn voeten zien lopen: een berekende vastgoedmakelaar die, tijdens de koffiepauzes, krampachtig probeert te klinken als een overjaarse hippie.
Revisionisten van het socialisme zijn: Bernstein, Vandervelde, Claes, de Teletubbies. Voor we de kleintjes onherroepelijk in verwarring brengen: met de Teletubbies bedoelen we eigenlijk de SP.a-top. Nee, niet wenen, jongens en meisjes. Niet wenen! Nee!
Rijk. Tegenovergestelde van arm. Heeft er ook veel mee te maken. Het beste excuus in onze maatschappij om te doen of je werkelijk van niets, maar dan ook van niets weet.
"Superrijk": woord dat marxisten hebben uitgevonden om arbeiders met een laptop en een mountain bike gerust te stellen dat we hen niet in gedachten hebben, wanneer we de rijken spreekwoordelijk van de karwats geven.
Rellen. In een beschaafd land zou dreigen met het afnemen van een uitkering voor vrouwen omdat ze een job als prostituee weigeren te aanvaarden, leiden tot rellen. In Duitsland en Nederland is de verbreiding van de beschaving dan ook een beetje op zijn retour.
Het is niet voldoende voor de kapitalisten dat we onze productiemiddelen en onze eigen producten niet controleren. Nu mogen we ook niet meer over ons eigen lichaam beschikken. Zo'n samenleving stuur je toch terug naar afzender?
Reactionair. Wanneer mensen die wel eens een boek lezen een bazenpoeper willen uitschelden voor iets erg onvriendelijks, noemen ze hem niet gewoon "bazenpoeper", maar "reactionair". Voor reactionaire bazenpoepers loop je een straatje om. Of je geeft ze een column in De Standaard.
Radenrepubliek. Yeah. De fijnste party van het jaar. Arbeiders en jongeren die dansen, swingen, eigen strijdorganen bezitten. Rode vlaggen die boven de fabrieken wapperen. Mega, allemaal mega. Doe je mee? Mega!
Rood. Kleur van het socialisme. Wie nog een beetje leven door zijn aderen voelt stromen, is gewoon rood. Kleur van een open toekomst die we zelf maken. De massa van eenvoudige loontrekkenden: arbeiders, kleine bedienden, hier en daar misschien zelfs een artiest. De revolutie heeft zangers en kunstenaars nodig - zij het niet de meerderheid.
Daartegenover staat het zwart. Kleur der immer negatieve fascisten. Slaan, spuwen, trekken, haat uitschreeuwen. En dit in een eindeloze, rechtstreeks uit de darmen opborrelende variatie. Dit is het leven niet, lelijkaards.
S
Sociaal-democratie. Oud verhaal. Vroeger een "burgerlijke arbeiderspartij". Burgerlijk in de top, proletarisch aan de basis. Steeds ruzie met opdringerige stiefmoeder van de arbeiders: rechtse bureaucraten die met hun korte beentjes hoopten op een lange carrière. In de regering ging de sociaal-democratie het privatiseren, gedogen van massaontslagen, uitvoerig nietsdoen rond de koopkrachtvermindering,… zo goed af dat de arbeiders uiteindelijk hun pijp aan Maarten gaven.Vandaar: de historische nood aan een nieuwe arbeiderspartij, waar wel nog leven in zit. Start een petitie, verspreid het nieuws: enkel een eigen breed politiek instrument belooft de massa's iets. Wij gaan voor socialisme.
Socialisme. Volgens voormalig SP.a-voorzitter Steve Stevaert zal het socialisme "gezellig zijn, of het zal niet zijn". Onder "ongezellig" kan tegenwoordig vanalles vallen. Strijdbare vakbondsleden, arbeiders die verbazingwekkend genoeg vinden dat zij de crisis niet moeten betalen, stakingen die de ministerraad doen uitlopen en - natuurlijk - gemeenschapsbezit van de productiemiddelen.
Erg "gezellig" op bourgondische wijze is dan weer: langer
werken, RVA-jacht op werklozen,
flexibiliteit en dienstencheques, recordwinsten voor de hilarisch
rijken, het onderlijfje van Patrick Janssens bij avondschemering, en
het privé-bezit van de productiemiddelen.
Sociologie. Van alle besmettelijke ziekten is socioloog zijn, jammer genoeg, dikwijls de ergste. De vader van de burgerlijke sociologie, Weber, had iets met Macht. Hij zag het werkelijk overal, maar kon er nooit echt zijn vinger op leggen. Naar kapitalisten wijs of staar je niet. Toch niet als je je kraampje in academische concepten draaiende wil houden.
De sociologie is niet geheel toevallig die tak van de burgerlijke wetenschappen die vlakaf het lelijkste woord uit de geschiedenis heeft voortgebracht. A-n-o-m-i-e. Zegt u niks? Het betekent "zonder regels". Eén advies: probeer er niet mee op te scheppen aan de bar. Veel vrienden hou je er niet aan over.
Sovjets. Wat het parlement is voor de burgerij, zijn de sovjets voor de uit het politieke leven weggehouden massa's. Russische term voor stakingscomités, die uiteindelijk brede lagen van de werkende klasse en de jongeren beginnen te organiseren. De sovjets waren in 1917 het triomfantelijke parlement van de massa's. En daardoor allang geen parlement meer in de burgerlijke betekenis.
Het zijn de enige organen die de werkende klasse kunnen optillen tot het niveau van de huidige historische taken. Strijdorganen die zich, zoals mooie vlinders uit een rups, omvormen tot organen van directe arbeidersmacht.
Dat ze daar op Canvas eens een spannend, maar ook leerrijk, feuilleton over uitzenden. Vergeet alsjeblief twee seconden de meerwaardezoeker, en al die andere zotskappen uit de middenklasse.
Socialiseren. Wanneer je op een feestje vervelende gesprekspartners probeert af te schudden, zeg dan dat je "grote zin krijgt om eens flink te gaan socialiseren". "Socialiseren" betekent ook opvoeden volgens een bepaalde manier van denken of handelen.
Tot nu toe werden we in de kleutertuin, het kerngezin, op de latten tijdens een skivakantie, in onze krant,… meestal volgens de verwrongen burgerlijke kijk op de dingen "gesocialiseerd". Het voelt even verschrikkelijk als het klinkt.
Een begin van socialistische opvoeding ligt, daarentegen, in het verwensen van alle ingebeelde Kerst- en andere Supermannen. Weg ermee. De enige cadeautjes die onze klasse in de schoot kreeg geworpen, heeft ze de fabrieksbazen afhandig gemaakt door zich te organiseren en op straat te komen. Die historische les zou u uw kroost moeten inprenten. Geduldig uitleggend dat voor die nieuwe Playstation, en de laatste CD van K3, "het geld moet worden gezocht waar het zit".
Let wel: kleuters zijn dikwijls gauchisten. Het is een periode.
Slavernij.
Volgens de besnorde, burgerlijke filosoof Friedrich Nietzsche de meest
wenselijke en natuurlijke staat van de grote meerderheid der mensheid.
Een mening die hij nochtans 
zelden
op het lokale marktplein ten berde bracht. Voor iemand die echt met de
Duitse arbeidersbeweging inzat, zonder twijfel een gemiste kans.
Omdat de gedachten van deze filosoof zo evident onsympathiek waren voor de meeste mensen vertaalde hij ze in een aantal vage beeldspraken. Zo vond Nietzsche - die vermoedde dat de Duitse arbeidersklasse niets beters te doen had dan aan zijn professorenstoel te zagen (daar werden om eerlijk te zijn al hele Teutoonse wouden op afgezaagd) - de term Superman uit om zijn wereldbeeld vorm te geven. Niet te verwarren met filmheld Christopher Reeves.
Later vond de in de kapitalistische crisis doldraaiende Duitse kleinburgerij haar Superman in Hitler. Zelfbewust erfgenaam van de hooggestemde filosoof, maar voornamelijk vriend van de bazen, Nietzsche.
Stalin. Naam als de galm van middeleeuwse kerkers. Verdedigers van de vrije markt danken de hemel met beide handen dat het isolement van de revolutie in een arm, cultureel achtergebleven land als Rusland het bureaucratische monster Stalin voortbracht. De nederlaag van bewegingen van de arbeidersklasse na Wereldoorlog I in Duitsland, Hongarije, Italië,… - bij gebrek aan een voorbereide bolsjevistische partij - leverde een politieke contrarevolutie in de Sovjetunie op.
Een totalitair gedrocht - driftig spuwend op de erfenis van de Oktoberrevolutie - trad voor het voetlicht. Het stalinisme was de meest fantastische hulp die de burgerij zich kon voorstellen, in haar kruistocht om de naam van het "socialisme" te bezoedelen. Ook al was het er, onder meer in de pijnlijke persoonsverheerlijking van Lenin (na zijn dood), de complete ontkenning van.
Staat. Volgens liberalen is de staat als een bemoeizieke schoonmoeder: ze willen er zo weinig mogelijk van. Al die belastingbrieven door de versnipperaar (en de milieuvergunningen ook).
De houding tegenover de staat van liberalen verandert plots wanneer de arbeiders in actie komen. Dan willen ze er terstond heel wat meer van. Als een junkie die zijn laatste shot wil zetten, maar eigenlijk niet zonder kan.
De staat is onder het kapitalisme in essentie een dwangmacht ter verdediging van het privébezit van de bedrijven en de loonslavernij. De arbeidersklasse zou er schoon schip mee moeten maken. Creatief als altijd haar eigen staat oprichten. Een arbeidersstaat gebaseerd op verkozen raden van de massa's zelf. Daar gaat volk naar komen kijken. Geestige bindteksten of niet.
Staking. Serieuze onderneming. Arbeiders gaan, in tegenstelling tot wat notariszoontjes denken, niet licht over tot een staking. Ze worden ertoe gedreven door de ingesleten arrogantie van kapitaal of regering. De zucht naar winst van een heersende klasse die zichzelf haar eigen rechtvaardiging vindt. Door een staking toont de arbeidersbeweging haar maatschappelijke macht.
Als onze arm het wil, staat heel het economische raderwerk stil.
Algemene staking: als de vingerknip van het kapitaal vreemd genoeg niet meer werkt. Stelt de vraag naar wie de maatschappij controleert - de arbeiders of het patronaat? Volledig iets anders dan een spelletje Monopoly.
T
Totalitarisme. Beleg (staat van…) op de boterham van anti-rode kruisvaarders. Zelfs al moet daarvoor de geschiedenis lichtelijk worden verminkt. Bij sommigen is de slecht ingelichte, contra-revolutionaire waas voor de ogen zo groot dat ze zelfs in de eerste Sovjetregering na 1917 het "totalitarisme" ontwaren. Vriendschappelijk poserend naast de evidente "staatsgreep".Nochtans ging het om een coalitieregering, gebaseerd op democratisch verkozen raden, van bolsjevieken en sociaal-revolutionairen. Waar de SR's vrijwillig uitstapten bij de ondertekening van de pijnlijke, maar broodnodige, vrede van Brest-Litovsk.
Het bolsjevisme/socialisme vereist dat de arbeidersklasse zich vrij als nieuwe heersende klasse kan organiseren na de revolutie: een voorwaarde om haar eigen staat efficiënt te beheren en controleren. Specifieke historische omstandigheden leidden tot het totalitaire stalinisme. Niet de schema's van Lenin, Trotsky of de bolsjevieken.
Prik, in die rechtse praatjes.
Trotsky. Leider van de Oktoberrevolutie naast Lenin. Bracht als jongeling enige tijd door in tsaristische gevangenissen. Deed daar zijn welluidend beklag over tijdens redevoeringen in de revolutionaire arbeidersraad van Sint-Petersburg, in 1905. Het geheel kaderend tegen de maatschappelijke achtergrond van de relaties tussen feodale monarchie, arbeiders, burgerij en boeren.
De bazen en de adel vonden zijn toon hoogst irritant. Ze vroegen de tsaar om het boeltje arbeidersraden op te doeken. Tijdens de revolutie van 1917 had Trotsky zijn les nog altijd niet geleerd. Nog meer vrienden en kennissen uit de onderdrukte lagen van de bevolking werden door hem opgetrommeld. Het burengerucht was legendarisch. Maar deze keer werkte het wel. Met de bolsjevistische partij de loop van de geschiedenis gezamenlijk uit zijn elitaire koers jagend.
Enige tijd later verschafte Trotsky ons een analyse van het stalinisme en het oprukkende fascisme. Voor allen die het aanbelangt (de mensheid, naar het zich laat aanzien…).
Talent.
Iets wat socialisten niet met de grote middelen willen neerhalen of
gelijkschakelen. Talent is al zo zeldzaam, en wordt vandaag niet altijd
ten goede aangewend. Denk aan: de politicus en wielrenner Frank
Vandenbroucke (SP.a en Ysboerke), Jon Bon Jovi in de song "Bad
Medecine" (over de exotische middeltjes die toegewijde Nancy aan de
bedlegerige
ex-president en beweende patriot Ronald Reagan toediende), Mieke Vogels
(Groen, maar amper bezig met de arbeiders), Tony Blair (bekend van meer
dan één oorlog), enz.
Onder het socialisme zullen de voorwaarden voor talent pas echt breedvoerig wortel schieten. En daardoor ook het talent zelf. Van eenieder naar zijn bekwaamheden, aan eenieder volgens zijn behoeften.
Een maatschappij van moderne, Breugheliaanse overvloed. Schuimende pintjes, de beste koude schotels, de burgerij op een handig dieet, en iedereen een vrijkaart voor de rockgroep U2 (onder het socialisme worden ook weldoeners eerlijk onder de massa's verdeeld: ieder zijn democratisch geplande Bono).
Tendens. Wanneer je met een aantal mensen politiek hetzelfde denkt, heb je een "tendens". De leefbaarheid van een tendens wordt bepaald door haar perspectieven, de juistheid van haar programma. Maar ook, door de stoutmoedigheid van haar initiatief en interventie. Kan je je eigen ideeën verbinden met bredere bewegingen in de maatschappij?
De doortastendheid om daarop te bouwen. Een heel werk, maar gevarieerd en met uitstekende doorgroeimogelijkheden. Veruit het meest bevredigende.
Tegengestelden. Loonarbeid en kapitaal zijn tegengestelden. Ze zijn - tot op zekere hoogte - een voorwaarde voor elkaars bestaan. Maar ze neigen elk moment elkaar te negeren. Wellicht nog meer dan in een uitdovend huwelijk.
De patroons negeren de koopkracht. Het rustig en aangenaam leven. De fundamentele eigenwaarde, maar ook wiegende palmbomen, en andere basisbehoeften in het bestaan van de werkende mens en zijn familie.
De werkende klasse zou ook de patroons wel eens kunnen negeren. Collectief doen alsof de maatschappelijke prutsers van het patronaat lucht zijn. Winstcijfers? Steek ze waar de zon niet schijnt, we worden toch dagelijks door jullie systeem bestolen.
Niet staken? Tot nut van 't algemeen en Fortis Bank? Dat zie je van hier, arrogante VBO-lamsbout. De straat op met die rode vlag. Weg met koning, neoliberale kerk en kapitaal.
Ultieme negatie: de bazen uit de bedrijven jagen, vervolgens de productie onder arbeiderscontrole heropstarten. Toekomstmuziek. Fraai orgelpunt, uiteindelijk.
Theorie. Waar linkse socialisten een stap in de wereld zetten, ontstaat er meestal een grote dorst naar theorie. Mogelijk ook naar geestrijke dranken. Maar eerst naar theorie. Velen hadden het nooit gedacht. Dat het maatschappelijke leven aan wetten en tendenzen onderhevig was. Atomen? Ja! Het dierenrijk? Ongetwijfeld. Gaston en Leo? Pfff, misschien… Onszelf? Neen! Waar is de vrijheid van het menselijke handelen gebleven?
Vrijheid is inzicht in de noodzakelijkheid (Hegel).
U
Utopisch socialisme. Stroming die voorafging aan het wetenschappelijke socialisme van Marx. Uitdrukking van de lage trap van ontwikkeling van de industrie, in de overgang naar een voldragen kapitalistische maatschappij.Fourrier, Owen,… waren "utopische socialisten". Ze probeerden in de poriën van de vrije markt kleine oases van zelfbeheer en universele liefde te creëren. Turn on, tune in, drop out. Hippies zonder het zelf te weten.
De burgermaatschappij overlaadde deze experimenten niet bepaald met natte kussen. Overtuigde wurggrepen werden hun deel. Het was Marx die becijferde - hij was sterk in hoofdrekenen - dat er volk nodig was, het georganiseerde proletariaat, om de wurggreep van de burgerij rond onze hals te doen verslappen. Dat de arbeiders zich daarvoor niet buiten, maar volledig binnen de maatschappij moesten plaatsen.
Turn on uw grijze massa, tune in op de golflengte van wat een arbeiderspartij te vertellen en te bieden heeft, rise to het niet oninteressante niveau van de wereldsocialistische betrachting. Herhaal dit tot u voldoening krijgt.
(Nota: gitaargigant Jimi Hendrix was geen “utopische socialist”, maar gewoon zeer high in the sky. Pogingen om zijn platenhoezen anders te interpreteren, zijn gedoemd om te mislukken. Zoals de man zei: "I'm gonna wave my freak flag" - dat was al inspirerend genoeg).
Uitkering. Uitkeringen voor werkloosheid, ziekte, ouderdom,.. moeten we volgens de regering en haar dikke (ook letterlijk) patronale vrienden als een gunst zien. Zeker niet als de op kapitalistische patsers afgedwongen solidariteit tussen de arbeidersklasse. Om ons daarvan te overtuigen wordt de koopkracht van onze uitkeringen al 25 jaar door kapitalistische regeringen naar beneden gesabeld.
Laat ons de zaak omkeren. Als wij toch moeten "werken voor ons geld", laat ons dan van de bazen hetzelfde eisen! Stop de geldstromen van de arbeidersklasse naar de maatschappelijk oninteressante patroons, meestal toch nauwelijks intelligenter dan hun zakrekenmachine. Laat ze eindelijk werken voor hun geld, deze ruim overschatte Campari Orange-slurpers. In de plaats van de werkers dat te laten doen!
Gedaan met brave burgers bestelen: nultolerantie voor patronale boefjes, hoe moeilijk hun opvoeding ook was. Geen stuurloos rondlummelende VBO-uitbuiters in onze wijk! Rolluiken ratelend naar beneden, wanneer we ze weer eens in groep zien afkomen.
Dolmakende winsthonger op onze rug? De harde aanpak! Baas in eigen bedrijf!
Ultimatum. Sommige los van de massa's opererende half-marxisten formuleren hun ideeën in de vorm van een ultimatum aan iedereen die het horen wil (meestal is dat niemand). Richt een fabriekscomité op, of anders… Verlaat terstond alle tussenwegen naar het volledige maximumprogramma, of er zwaait wat… Arbeidersraden nu en overal, of we komen van lieverlee ons bed niet meer uit…
"Ultimatisten" klinken niet toevallig als misdeelde sociaal assistenten, zonder het minste oog voor de concrete omstandigheden en het niveau van strijdbaarheid van de arbeiders. Zoals Lenin zei: de kunst is het bewustzijn een stap voor te zijn - geen heel melkwegstelsel - en het zo op te tillen tot een hoger inzicht, zonder het finale doel (socialisme) te verzwijgen.
Van zo'n kok kunnen de arbeiders nog iets leren. Van Stevaerts nieuwe bundel "Blijf met uw poten van mijn Tiramisu - de andere kant van een ex-voorzitter" net iets minder.
Utopie. Volgens vele door de burgerij in slaap gewiegde medemensen is het socialisme een utopie. Iets wat simpelweg gezien de huidige stand der dingen niet te realiseren is. Wat misschien ook niet helemaal wenselijk is. Kunnen we elkaar ten behoeve van de competitie niet gewoon een beetje verscheuren? Daar word je toch alleen maar creatief van?
Hier en daar een bluts en een buil, wat schaafwonden, OK. Maar kapitalisme hoeft toch niet per se "bloeden uit alle wonden tegelijk" te betekenen, in laatste instantie? Ook al waren die twee Wereldoorlogen, toegegeven, een mooie repetitie.
Linkse socialisten zouden zeggen: de idee om steeds verdergaande sociale afbraak te tolereren om erger (??) te voorkomen, is de ergste dromerij van allemaal. Dit zelfverklaarde "pragmatisme" - het pragmatisme van een kampbewaker - is de meest slappe volksverlakkerij.
Geen betere manier om de arbeidersklasse te ontwapenen, wanneer ze zich juist politiek moet organiseren en het tegenoffensief aanvatten. De feiten zijn links: waarom schrik hebben om ze nuchter te erkennen?
V
Vrijheid. Diepgaand filosofisch probleem. Voor de arbeiders vooral een praktische kwestie. Bijvoorbeeld: behouden we onze plaspauze of niet? Zo filosofisch kan het soms zijn. Pissen, of niet pissen - omdat de baas zijn rendabiliteit wil opwaarderen. 't Kan verkeren. Het kapitaal dat nu ook onze blaas komt dicteren.Zou moraalfilosoof Etienne Vermeersch daar zijn gulle verstand even over kunnen laten schijnen? Het moeten niet altijd de terugkeervoorwaarden van economische vluchtelingen zijn. Toch? Moraalfilosofie voor managers: hoe je medemens op de keien gooien met een even zonnig als onbezorgd geweten?
Vrijheid kan slechts reëel bestaan op het moment dat de massa's ook het economische leven controleren. Hier zet de vrijheid van de bazen de vrijheid van de meerderheid van de bevolking in de knel. Hoe groter de vrijheid van de één, hoe groter de onvrijheid van de ander.
Kijk naar de neoliberale politiek van de afgelopen 25 jaar. Recordwinsten voor de bazen langs de ene kant, recordwerkloosheid en -flexibiliteit voor de arbeiders langs de andere kant. De perfide Januskop van het rottende kapitalisme.
Vrijheid is effectief een praktische kwestie. Eén van krachtsverhoudingen. Tussen nuchter de kaalslag organiserende patroons (en hun politiek voetvolk), enerzijds, en de wereld van de arbeid, anderzijds. Gevechten worden hier soms op het scherp van de snee geleverd.
Als bewonderaars van het hertje Bambi, zeggen wij: glijden op het ijs zullen de vechters voor onze klasse, al krijgt de arbeidersbeweging - bedot door halfslachtige vakbondsbonzen - hier en daar nog op haar kinnebakkes. Weg met een leiding die de kracht van de werkende klasse weigert te gebruiken om tot de finish terug te vechten.
Verantwoordelijkheid (Burgerlijke). Wanneer traditionele politici het woordje "verantwoordelijkheid" zuinig in de mond nemen, weet je als eenvoudige loontrekkende of uitkeringsgerechtigde: "Dit wordt dokken". De buikriem aanhalen. Beseffen dat de gebraden kippen ons niet in de mond kunnen blijven vliegen.
Hoe groter de geestdrift bij burgerlijke politici om hun "verantwoordelijkheid" op te nemen, hoe groter de - veiligheidsgordels om - "verzuring" in de maatschappij.
Weer zo'n afgrondelijke term: “verzuring”. Op maat van de benepen kleinburgij. Maak van de kapitalistische crisis een individuele tekortkoming. Voorwaar, beter kunnen de neofascisten van het Vlaams Belang niet in hun ambities vooruitgeholpen worden.
Vlaanderen, Ons. Vlaamsnationalisten worden nu heel week en emotioneel. Van het woord alleen al. OK, geen probleem. Laat het even ongedwongen over uw stamverwante lippen rollen. Vlaand'ren. Voelt u de traantjes al komen? Denk nu tien seconden lang aan "Treuhand Anstalt"-liquidator André Leysen, de directie van Philips Hasselt en - de gelijkenis is treffend - het apekot in de Zoo van Antwerpen.
Nog steeds uw emoties niet meester? Dan is er toch misschien meer aan de hand, vrezen wij.
VEV. Over apekoten gesproken. Het Vlaams Economisch Verbond, patronale en neoliberale gorilla's van het eerste uur. Een dag zonder een zoete mijmering over verregaande regionalisering van de Sociale Zekerheid is voor deze KMO-jongens en -meisjes een gemiste dag.
Is het hun pak dat te strak zit? De naijver over Frans kapitaal dat de Vlaamse bazen 24 uur op 24 de duivel aandoet? In ieder geval: onder de patronale extremisten is het VEV meestal het extreemst. Baldadig, maar niet overdreven begiftigd met hersencellen: tussen exemplaren van de heersende klasse creëert het altijd een hechte band.
Van die vechtlust kunnen we nog iets leren.
Volk. Een volk is soms even moeilijk vindbaar als die oude platen van The Strangers. Driewerf helaas. Niet dat we niet willen. Zeker niet. Maar waar moeten we volgens de Vlaamse stamdenkers in vredesnaam onze grens trekken?
Behoort de sappig Nederlands pratende stervoetballer Vincent Kompany, op z'n minst van half-Afrikaanse afkomst, tot het Vlaamse volk - zolang hij met een straal van 15 kilometer uit de buurt van een islamitisch gebedshuis blijft? Of niet?
Moeten we nu ook de patroons van het VEV - bekend van hun neoliberaal nachtlawaai - als broeders en zusters om de armen vallen? Enkel en alleen omdat het stamgenoten zijn?
En wat met de universeel uit gebakken lucht bestaande VB-discount Jurgen Verstrepen? Wat is er in vredesnaam nog Vlaams aan die op stakers en werklozen neerkijkende yuppie? Neen, een volk oprakelen is beslist niet gemakkelijk.
Tenzij de intieme wens van de stamdenkers enkel op een niet zo nobel streven is gericht: de werkende klasse, zo onopvallend mogelijk, aan een patserige elite onderwerpen.
Voorhoede. De ervaringen van een klasse liggen opgestapeld bij haar voorhoede. De voorhoede is het geheugen en de meest actieve laag van een klasse. Waar de burgerij, bijvoorbeeld, ooit Dehaene had, hebben wij Lenin.
"Let the beast go." Kon Jean-Luc de Maastricht-normen kernachtiger samenvatten? Het was codetaal voor zijn patronale medestanders, weten wij nu. Een meesterstrateeg. Eéntje die soms onder de massa's van Club Brugge opdook, om er de stemming te peilen. Van het spelletje kende deze king size Mata Hari in dienst van de bazen immers niets.
Lenin beschouwde de organisatie van in eerste instantie de voorhoede als cruciaal voor de revolutie. Hoe meer gevormde kaders, hoe meer vreugd. Niet om een intellectuele "elite" te creëren. Wel om zoveel mogelijk vruchten te zaaien op momenten van massamobilisatie. Het niveau van politiek inzicht van de hele arbeidersklasse op te tillen tot dat van de voorhoede. Niet verwonderlijk dat de ideologische kieldragers van de burgerij de creatie van een "voorhoede" van de arbeiders zo verdacht mogelijk hebben gemaakt.
Overwerk, en allemaal voor niets. Tijdens de Russische revolutie werden hun conservatieve fantasietjes doorprikt door de op het toneel verschijnende massa's zelf. Dat was nog eens pech voor de patroons en hun voorhoede.
Vooruitzichten. Als een voorhoede niet meer beschikt over vooruitzichten, dan heeft ze ergens een flinke steek laten vallen. De creatie van een revolutionaire partij berust op de uitwerking van perspectieven, die de volgende stap in de ontwikkeling van het bewustzijn van arbeiders en jongeren anticiperen.
Een nieuwe, brede arbeiderspartij, bijvoorbeeld.
Het niet beschikken over uitgewerkte perspectieven, en een gefundeerd idee over de weg vooruit, leidt altijd tot maneuvers. Een zeeziek makende boottocht van opportunisme naar ultralinkse ideeën, en terug. Waarmerk van weinig efficiënte groepen, waar soms - jammer genoeg - oprechte mensen in worden vergooid.
W (einde)
Waardewet. Fundamentele wet waar het hele kapitalisme rond draait. De waarde van een waar wordt bepaald door de gemiddeld noodzakelijke arbeidstijd nodig voor haar productie. Deze idee werd door Marx overgenomen van vroegere burgerlijke economen, zoals Ricardo, en verder verfijnd.Marx leidde er zijn idee van de meerwaarde en de uitbuiting van de arbeiders van af. Op het moment dat de arbeidersklasse een echte kracht wordt, verdwijnt het wetenschappelijke karakter van de burgerlijke economie, zo merkt hij op. Vanaf de jaren 1840.
Dat de piek van onze beschaving - een kapitalistisch systeem van ruil van alles wat los of vast zit tegen geld - ook gebaseerd is op de uitbuiting van de meerderheid - net als onder het feodalisme - was er teveel aan. Plots kwam je enkel nog hogerop door de burgerij flemend naar de mond te praten.
Sindsdien is er niet veel veranderd. Burgerlijke economen zijn de marsmannetjes van onze tijd. Ze verklaren niets en voorzien nog minder. Een kleermaker die zo'n vodden aflevert, zou al lang - ingesmeerd met pek en veren - zijn schaar over de haag hebben gegooid. Burgerlijke ideologen kunnen veel van zichzelf verdragen. Als het maar duur klinkt.
Werker. De Nieuwe. Vakbondsblad van het ABVV. Momenteel een instrument van de veelal gezichtsloze sociaal-democratische bureaucratie binnen de vakbond. Rijk aan technische details, om de grote leegte aan politieke perspectieven onder de tafel te moffelen.
Doekjes voor het bloeden werden nooit zo omstandig - als waren ze de hippe laatste mode - in de roze verf gezet. De werkende klasse snakt nochtans naar een deugddoend politiek dieet. Een dat werkelijk een perspectief biedt aan onze strijd. Rode Muesli. De misleidende koekenbakkers van de sociaal-democratische vleugel zullen moeten worden gepasseerd.
In actie, aan de basis. Met een georganiseerde linkervleugel.
Wild kapitalisme. Negatieve term. Voor een beest dat sowieso al geen katje is om zonder handschoenen aan te pakken. "Wild kapitalisme" veronderstelt dat er een andere vorm van kapitalisme bestaat. Eén dat als een beschaafde medemens iedereen goeiedag zegt op straat.
Eerlijk gezegd: zo kennen wij het kapitalisme niet. Zelfs in periodes van expansie heeft deze heer van stand grote delen van de wereld in barbaarse onderwerping gehouden. Vandaag is de eigengereide, brutale dandy uit de jeugd van het kapitalisme een decadente, uit beide mondhoeken speeksel verliezende, jicht in de ledematen uitzwetende, uren in de wind naar zweet en urine ruikende, pamper dragende, doodzieke oude sok van een maatschappelijk systeem geworden.
In Duitsland bieden schuimbekkende bazen vandaag jobs aan via internet, waarbij het de grijnzende bedoeling is dat kan afgeboden worden op het uurloon. De werkaanbieding als loeiende veemarkt. Wil de grootste sukkel opstaan, lieve loontrekkers? Vandaag een uitzondering, morgen de norm - als we de bazen niet collectief een oplawaai bezorgen.
Word lid. Zonder partij zijn de arbeiders en jongeren niets. Ruw materiaal voor grove kapitalistische uitbuiting. Met een partij: potentieel alles. Dat is de eenvoudige rekenkunde van de maatschappelijke taken van onze tijd.
Leer de socialistische ideeën kennen en - de mensheid heeft niet alle tijd - word lid. Om te zwemmen moet je springen. Welkom op ons vlot. Op weg naar de wereldomspannende socialistische tanker.
Wereldrevolutie. Een feestje dat je niet mag missen. Geen kledingvereisten - niet te stoppen proletarische strijdbaarheid volstaat. Op de swingende tonen van de samba uit Brazilië, de Rhythm and Blues van onze broeders uit Noord-Amerika, wellicht zelfs de sympathieke stamper "Er staat een paard in de gang (en het is de ex-grootkapitalist André Leysen!)" uit het vrolijke Nederland.
Een polonaise van arbeidersdelegaties uit alle landen, zover het oog reikt. De Internationale van massapartijen zal effectief heersen op aard. Het effect op de cultuur, en vooral het bewustzijn van de massa's zal niet te schatten zijn.
Zoals het geval was met de doodsimpele boer die, tijdens de Russische revolutie van 1917, de schokgolven tot aan zijn afgelegen boerderij diep verstopt in de velden van de Oekraïne kon voelen zinderen. Die, nooit een vlieg kwaad gedaan, met zijn familie rond de tafel - zijn vrouw klagend en steunend over de immer toenemende lasten voor het arme boerengezin, zijn kinderen die elkaar driftig met hun pollepels en bijbehorende havermout bestookten - voor wie het horen wilde, poneerde: "Ik verwacht niet veel, maar hoop op alles."
Jump back to... Jon's home page (Politics) | Jon's start page