ZWASMM
Zachte WAren. Syndicalisme. Muziek. Marxisme.
meer moet dat niet zijn.

Juni 2011

(permlink) Patattenontslag

Vandaag besliste mijn werkgever, de K.U.Leuven, om een collega van mij te ontslagen omdat ze had meegedaan aan de actie tegen genetisch gemanipuleerde aardappelen in Wetteren en achteraf weigerde haar steun voor de actievoerders in te slikken. Enkele bedenkingen.

1. Ik heb niets tegen onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek, integendeel. Het wordt gevaarlijker als dat zogezegd onafhankelijk onderzoek eigenlijk niet zo onafhankelijk is. De huidige wijze van financiering van het onderzoek rond GGO laat volgens mij geen onafhankelijk onderzoek toe. Dit onderzoek gebeurt in grote mate in opdracht van en op kosten van de grote agro-industrie. Bovendien zou ik wat er in het proefveld van Wetteren gebeurt niet echt onderzoek noemen maar eerder ontwikkeling en valorisatie (o.a. patent-aanvragen). Een proefveld triomfantelijk aankondigen met een spandoek “hier groeien de aardappelen van de toekomst”, dat klinkt niet alsof men nog onderzoekt of het überhaubt wel wenselijk is om GGO-aardappelen te gaan produceren.

2. Sommige actievoerders hebben in Wetteren schade aangericht aan het proefveld. Daarvoor riskeren ze juridische vervolging. Zij hebben daarbij recht op een eerlijk proces, en zijn onschuldig tot hun schuld bewezen is. Blijkbaar vindt mijn werkgever het niet nodig om het proces af te wachten.

3. De reacties vanuit de politiek en de rectoren zijn erg hysterisch, ze spreken van een “gewelddadige actie”, een “aanslag op het vrij onderzoek en op de vrije meningsuiting”, “hooliganisme”, enzovoort. Dat lijkt me allemaal nogal overdreven. Er zijn geen doden of gewonden gevallen, er zijn hooguit een aantal controversiële patattenplanten beschadigd. Als het weer had tegengezeten was de oogst misschien helemaal mislukt in plaats van voor 20%. De proef zal waarschijnlijk nog representatieve resultaten opleveren, dus uiteindelijk valt de schade nog wel mee. Vooral omdat ze de schade zullen verhalen op de actievoerders én ze 250.000 euro extra middelen krijgen van minister Lieten. Al bij al lijkt het me dat heel het incident meer oplevert voor de onderzoekers dan dat het ze kost. In elk geval is het duidelijk dat de actievoerders niet als doel hadden om het proefveld zoveel mogelijk te beschadigen, anders hadden ze hun actie wel 's nachts en onaangekondigd gedaan. Je kan de “vernielingen” eigenlijk hooguit mild vandalisme noemen. Ik keur dat natuurlijk niet goed, maar er zijn ergere dingen.

4. Volgens de Vlaamse rectoren verwerpt de Field Liberation Movement “zowel de wetenschappelijke methode als de democratische besluitvorming”. Dat lijkt mij niet correct te zijn. De argumenten van de FLM tegen GGO lijken mij rationele en wetenschappelijk onderbouwde argumenten te zijn, dus het lijkt me dat ze de wetenschappelijke methode hanteren maar blijkbaar tot een andere conclusie komen dan pro-GGO-onderzoekers. Over de democratische besluitvorming in dit land kan je veel zeggen, maar naar het schijnt zou 65% van de Belgische bevolking tegen GGO-voedsel zijn, dus het is maar de vraag of die democratische besluitvorming naar behoren functioneert als die goedkeuring verleent aan het proefveld. De keuze voor of tegen een industrieel landbouwmodel wordt helemaal niet democratisch gemaakt, en dat is juist waar organisaties zoals FLM zich tegen verzetten.

5. Het is bijzonder cynisch dat onze vice-rector het argument van de verdediging van de vrije meningsuiting bovenhaalt om te verdedigen dat er een onderzoekster wordt ontslagen omwille van het feit dat ze geen afstand wilt doen van haar woorden ter verdediging van de actievoerders. In feite wordt ze dus — in naam van de vrije meningsuiting! — ontslagen omdat ze (openlijk) een meningsverschil heeft met haar werkgever over de wenselijkheid van bepaalde actievormen.

6. Gaat vanaf nu elke K.U.Leuven-werknemer ontslagen worden die zich uitspreekt ter verdediging van activisten die protesteren tegen controversieel onderzoek? Moeten we nu voorzichtig zijn om te sympathiseren met dierenrechtenorganisaties die proeven op apen willen verbieden of boycotten? Mag een moraalfilosoof nog nadenken over de ethische aspecten van bepaalde medische ingrepen of proeven? Wat is het “verdedigen van geweld” eigenlijk? Zijn mensen die niet protesteren tegen de Belgische militaire interventies in Afghanistan of Libië eigenlijk ook niet impliciet geweld aan het verdedigen?

7. Aan de K.U.Leuven lopen nogal wat economen rond die te pas en te onpas in de media verklaren dat de overheid te vet is en dat er moet gesneden worden in alle uitgaven, inclusief gezondheidszorg, onderwijs en onderzoek. Als onze werkgever dan toch de wetenschap wil “redden” door zogezegd anti-wetenschappelijke onderzoekers te ontslagen, dan zou hij beter beginnen met die neoliberale pipo's. Uiteindelijk is er door het neoliberaal beleid van de laatste decennia al veel meer onderzoek verpest (of nooit uitgevoerd wegens gebrek aan middelen) dan door alle directe actie van anarcho-geitenwollensokken tesamen.

Zie ook het opiniestuk door Serge Gutwirth en Dirk Voorhoof hierover, de open brief van een aantal onderzoekers, en de reactie van Eric Corijn.

Verder terug