Maart 2009

Zo van die niet-structurele oplossingen voor structurele problemen, daar krijg ik iets van. Bijvoorbeeld liefdadigheid als “oplossing” voor armoede, minder consumeren als “oplossing” voor ecologische problemen, of fair-trade spullen kopen als “oplossing” voor het structureel probleem genaamd “kapitalisme”. Ik heb over die dingen eens een lekker sarcastisch liedje gemaakt: Druppels op een hete plaat. De tekst staat hier en een mp3 staat hier.

Een nieuwe versie van 't Kapitalisme is kapot, nu met beat (met dank aan hydrogen).

Enkele faits-diverskes voor het weekend: men heeft een geavanceerd laserkanon ontwikkeld om muggen dood te schieten, een volksvertegenwoordiger uit Texas wilt een Master of Science in Creationism introduceren, men gebruikt tegenwoordig Data Mining-technieken in het Human Resources-beleid, en een Finse freak heeft een USB-stick ingebouwd in zijn vinger. Voila, we kunnen weer even verder.

Het was onlangs (8 maart) internationale vrouwendag, en op 27 maart is het Equal Pay Day. Aanleidingen genoeg dus om eens even te checken hoe het met het “glazen plafond” gesteld is aan mijn eigen Alma Mater, de K.U.Leuven. Ondanks alle goede intenties spreken de cijfers helaas nog altijd voor zich:


Alma Mater? Alma Mater? 't Zal zijn! Almachtige Pater, ja. Meer dan de helft van de studenten zijn meisjes, maar nog geen 10% van de full profs zijn vrouwen? Hoe kan dat?

Om te beginnen, aan de K.U.Leuven zijn vrouwelijke studenten nog maar toegelaten sinds 1920 (in Brussel, Luik en Gent kan dat al vanaf de jaren 1880). Aanvankelijk waren dat maar een paar nonnetjes, en tot halfweg de jaren 1990 waren de vrouwelijke studenten in de minderheid. Dus er is wel sprake van een zekere “historische achterstand,” om het zacht uit te drukken.

Het is ook zo dat richtingen met veel vrouwelijke studenten minder perspectief bieden op een academische carrière (lees: minder middelen voor onderzoek en dus kleinere onderzoeksgroepen) dan richtingen met weinig vrouwelijke studenten. Vergelijk bijvoorbeeld eens psychologie/pedagogie of letteren (resp. 83% en 60% meisjes) met ingenieur of exacte wetenschappen (resp. 24% en 36% meisjes). En dan nog worden de uitzonderingen die zich in de mannenbastions aan een doctoraat wagen vandaag nog steeds niet gelijk behandeld. Voor het “niet-academisch” personeel, het ATP dus, is de situatie trouwens behoorlijk vergelijkbaar (zie de figuur rechts).

Een universiteit staat natuurlijk niet los van de rest van de maatschappij. Er is ondertussen (in België) wel juridische gelijkheid tussen man en vrouw, maar de economische ongelijkheid blijft eigenlijk overal bestaan. Op sommige vlakken is er de laatste jaren misschien zelfs meer achteruitgang dan vooruitgang: bijvoorbeeld op gebied van seksisme of onrealistische schoonheidsidealen. Kortom, de strijd voor vrouwenrechten blijft spijtig genoeg brandend actueel.

Frank Vandenbroucke, onze teergeliefde minister van Onderwijs, is bijzonder verstandig en spitsvondig. Zo heeft hij onlangs de perpetuum mobile uitgevonden, ook gekend als “outputfinanciering”. Het is een perfect sluitend systeem, en het werkt alsvolgt. Om te beginnen steekt Frank een beetje geld in de pot voor het hoger onderwijs. Niet te veel natuurlijk. De verschillende universiteiten krijgen een deel van de pot. Daarmee produceren de universiteiten output: diploma's en publicaties. En nu komt het, de briljante vondst van Vandebroucke: de verdeelsleutel van de pot... is gebaseerd op de output! De universiteiten moeten dus onderling concurreren: wie het grootste deel van de totale output produceert, krijgt het grootste deel van de middelen. Schematisch voorgesteld:


De bedoeling is duidelijk. Zonder dat Frank de pot ooit moet vergroten, blijven de universiteiten meer en meer output produceren. De snelste groeiers worden beloond met een groter deel van de pot, de tragere groeiers krijgen minder. Zo worden er dus stevige incentives gegeven om elk jaar meer en meer diploma's en publicaties te produceren, zonder dat het de overheid een euro extra kost! Wat een geniaal systeem!

Niet dus. Vandenbroucke is niet de eerste die dergelijke systemen heeft bedacht; hij haalde zijn inspiratie (zoals gewoonlijk) aan de andere kant van de Atlantische oceaan. De gevolgen van een dergelijk wereldwijd beleid beginnen steeds voelbaarder te worden. Het zet een enorme druk op het peer review proces: als je een paper negatief beoordeelt dan ben je eigenlijk je collega aan het broodroven, want uiteraard houdt het personeelsbeleid van zijn instelling rekening met de output om te bepalen wie kan blijven en wie niet, en wie promotie maakt en wie niet.
Het gevolg? Een explosieve groei van het aantal zogenaamde bogus-conferenties en bogus-tijdschriften. Dit circuit van nep-publicaties heeft slechts twee doelen: 1) voor de organisatoren: veel geld opbrengen (geld dat vaak door de universiteiten wordt betaald aangezien het om beroepsonkosten gaat), en 2) voor de auteurs: het aandikken van hun publicatielijst, ook al is het onderzoek in kwestie weinig waard of al (verschillende keren) elders gepubliceerd. Dergelijke bogus-conferenties hebben al vaak automatisch gegenereerde papers aanvaard, en sommigen claimen dat ze peer-reviewed zijn terwijl ze automatisch aanvaarden en soms zelfs automatisch gegenereerde “reviews” geven, waarbij het duidelijk is dat ze zelfs geen vluchtige blik werpen op de inzendingen. Is dat waar we naartoe willen?

Als je een beetje gezond boerenverstand gebruikt dan is het duidelijk dat je de kwaliteit en kwantiteit van onderwijs en onderzoek niet allebei tegelijk fundamenteel kan verhogen zonder ook effectief meer middelen erin te investeren. Een perpetuum mobile bestaat tenslotte niet. Simon Stevin, de sympathieke 16de-eeuwse West-Vlaming die onder andere de woorden “wiskunde” en “wijsbegeerte” heeft uitgevonden, wist dat in zijn tijd ook al. In de taal van Stevin klinkt het allemaal trouwens veel leuker. Stevin zei niet gewoon: “een perpetuum mobile bestaat niet”, maar hij zei: “De cloten sullen uyt haer selven een eeuwich roersel maken, 't welck valsch is.”

Vorige week maakte ik m'n eerste liedje, Moderne partijen. Nu heb ik een tweede liedje gemaakt, genaamd 't Kapitalisme is kapot. Dit is de eerste strofe: Hier is een mp3 en hier is de rest van de tekst.

De 26ste maart is er nog eens een anti-NSV betoging in Leuven. Anti-NSV betogingen zijn niet gewoon betogingen tegen racisme en tegen extreem-rechts, maar ook tegen het neoliberaal beleid dat de sociale problemen veroorzaakt die de voedingsbodem vormen voor extreem-rechts. Het is dus ook een betoging voor werkgelegenheid en voor een links alternatief op het rechtse beleid. Dat is erg belangrijk want extreem-rechts valt niet te bestrijden door enkel maar met het moralistische vingertje te zwaaien zonder de sociaal-economische oorzaken te analyseren en een alternatief voor te stellen.

Naar aanleiding van de organisatie van de anti-NSV betoging waren er dit jaar over dat punt meningsverschillen tussen de ALS (studentenvereniging van LSP) en de COMAC (studentenvereniging van PVDA). Peter en Sven van LSP hebben in de afgelopen weken een interessante brochure geschreven over die meningsverschillen en over linkse eenheid. Als je je afvraagt waarom LSP en PVDA nog altijd niet gefusioneerd zijn dan is die brochure zeker een aanrader.